Түркістан облысының әкімі Қытайдың шетелдегі өнеркәсіпті дамыту қауымдастығы өкілдерімен кездесіп, Түркістан қаласында жеңіл автомобильдерді құрастыру өндірісін ұйымдастыру жөніндегі жобаны іске асыру мүмкіндігін талқылады

Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды бастаған делегация Бейжіңде Қытайдың шетелдегі өнеркәсіпті дамыту қауымдастығы өкілдерімен кездесті. Маңызды шараға халықаралық бизнес әлеміндегі алпауыт компания басшылары қатысқан. Энергетика, өндіріс, сауда, сандық технология, медицина, туризм және басқа да салалардың майталмандары бас қосқан іскерлік жүздесуде Дархан Сатыбалды Түркістан облысының экономикалық және инвестициялық мүмкіндіктерін таныстырды. Жаңа өндіріс орындарын ашуда әріптестік орнатуға шақырды. Бұл жөнінде Түркістан облысы әкімінің баспасөз қызметі хабарлады.

– Түркістан облысында инвестициялық жобаларды іске асыру бойынша мәселелерді талқылау үшін сіздермен кездескеніме қуаныштымын. Өздеріңіз білетіндей, Қытай Халық Республикасы Қазақстан Республикасының сауда-экономикалық саласындағы маңызды әріптестерінің бірі болып табылады. Мемлекеттер арасындағы әріптестік қарым-қатынастың берік негізі мен ұзақ мерзімді перспективасы бар. Қазақстан үшін сіздердің елдеріңіз әлемдегі ең ірі экономиканың қақпасы болса, ал Қытай үшін біздің еліміз ЕАЭО және Оңтүстік-Шығыс Азия, Кавказ және Еуропа нарықтарына жылдам логистикалық бағыттар ашады. Көп жылдық тәжірибелеріңізді ескере отырып, біз сіздермен Түркістан қаласында жеңіл автомобильдерді құрастыру өндірісін ұйымдастыру жөніндегі жобаны іске асыру мүмкіндігін талқылағымыз келеді. Ауыл шаруашылығы, туризм және өзге де салалар бойынша тиімді жобаларды талқылауға дайынбыз, – деді Дархан Сатыбалды.

Кездесу барысында түрлі салалар бойынша әріптестік орнату мәселелері жан-жақты сараланды. Қос тарап экономикалық байланысты нығайтып, әріптестікті тереңдете түсу, Түркістан облысының өндірістік әлеуетін көтеру жөнінде пікір алмасты.

Өзара ынтымақтастықтың арқасында Қазақстан мен Қытай арасындағы тауар айналымы 2022 жылы 24 миллиард АҚШ долларын құрады. Түркістан облысы арқылы өтетін «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық көлік дәлізі әлемдік нарыққа шығудың жаңа мүмкіндіктерін ашады.

Бейжің – Қытай Халық Республикасының астанасы. Қалада 22 миллион халық тұрады. Соңғы уақытта Бейжің инновациялық кәсіпкерлік пен табысты венчурлық бизнестің орталығы ретінде танымал бола бастады. Шаһарда әлемдегі ең ірі компаниялар орналасқан. Сонымен қатар, Бейжің меламин және меламин қосылыстарын өндіруде, жеңіл автокөліктер шығаруда да әлемдік көшбасшылар қатарында көрініп келеді. Бейжің (қытай тілінен аударғанда «солтүстік астана» деген мағына береді) — Қытай Халық Республикасының астанасы. Көлемі жөнінен Қытайдағы (Шанхайдан кейін) 2-ші қала. Солтүстік Қытай жазығының солтүстік шетінде, Юндинхэ өзенінің алабында орналасқан. Үш жағынан тау жоталарымен қоршалған, оңтүстік-шығыс жағы ғана жазық болып келеді.

• Бейжің тұрған жердегі елді мекен туралы алғашқы дерек б.з.б. 2-мыңжылдықта кездеседі.
• Б.з.б. 11-8-ші ғасырлар аралығындағы жылнамаларда (Батыс Чжоу заманы) ол Цзи қаласы деп аталады.
• Соғысушы патшалықтар дәуірінде (б.з.б. 475 — 221-ші жылдар) ол Янь патшалығының орталығы болып, Солтүстік Қытайдың стратегиялық маңызды қаласына әрі ірі сауда орталығына айналды.
• 10-шы ғасырдың басында Ляо әулеті қидандарының екінші астанасына айналып, атынЯньцзин деп өзгертті.
• 12-ші ғасырдың ортасынан Чжунд, Дасин (Чжурчжэннің Цзинь мемлекетінің ортаңғы астанасы) атанды.
• 1215 жылы қаланы моңғолдар басып алды. 13-14-ші ғасырларда Даду немесе Ханбалық атанып, моңғолдың Юань империясының астанасы болды.

1368 жылы моңғолдардан азат етілгеннен кейін Бейпин атанды.

• 1421 жылы Қытайдың Мин империясының астанасы болып, Бейжіңатанды.
• 1644-1911 жылдары Цинь империясының астанасы болды. Бейжің мен оның маңайында металлургия, мұнай өңдеу, химия, машина және прибор жасау, полиграфия, құрылыс металдары, жеңіл және тамақ өнеркәсіп орындары, т.б. шоғырланған.

Бейжің көптеген тарихи ескерткіштерге бай қала, соның ішінде «әлемдегі ең ұлы» деп саналатын ескерткіштер — атақты Тяньаньмэнь қақпасы, әлемдегі ең үлкен Тяньаньмэнь алаңы, әлемдегі толық сақталған ең көне архитектуралық ансамбль ескерткішінің бірі, тыйым салынған императорлық қала — Гугун мұражайы Қытай қорғанының Бадалиндегі бөлігі, әлемдегі ең үлкен Аспан ғибадатханасы, Мин әулетінің 13 императоры жерленген Шисаньлин бейіттер кешені, әлемдегі ең ірі «Сыхэюан» сарайы орналасқан.

1949 жылдан бері қаланың орталығы алаңы саналатын Тяньаньмэннің төңірегінде Халық өкілдерінің жиналыс үйі (Парламент), Қытайдың тарихи музейі, Қытай революциясының музейі, Халық батырларына арналған ескерткіш, Мао Цзэдунның мұражайы, т.б. салынған. Қазіргі заманғы ірі құрылыстар — мемлекеттік кітапхана, орталықтеледидар үйі, Халықаралық сауда үйі, Қытай театры, Бейжіңнің ірі әкімшілік мекемелері, ірі жоғары оқу орындары мен ғылыми-зерттеу орталықтары, мәдени-спорттық кешендер орналасқан.

1992 жылы Бейжіңде Қазақстан елшілігі ашылды. Сондай-ақ Бейжіңдегі Шанхай ынтымақтастық ұйымының орталық штаб пәтерінде Қазақстан өкілдігі орналасқан, сонымен қатар бұл қалада қазақстандық банк, темір жол өкілдіктері жұмыс істейді. Көптеген қазақстандық студент-жастар Бейжіңнің жоғары оқу орындарында білім алады. Бейжіңдегі мемлекеттік мұрағаттарда қазақ халқының тарихына, қазақ-қытай қатынастарына байланысты көптеген құжаттар сақтаулы.

Түркістан – Қазақстандағы мақта өсірілетін жалғыз және жылыжай шаруашылықтары ең көп орналасқан облыс. Республикадағы жылыжайлардың 70 пайыздайы осы өңірде орналасқан. Түркістан облысы агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған Тұжырымдамасына бойынша жылыжай шаруашылығын дамытуға тың серпін берілмек. Айталық, жылыжайлар көлемі 690 гектарға ұлғайып, 2259 гектарға жеткізіледі. Нәтижесінде, алынған өнім көлемі 3 есеге дейін артып, 243,8 мың тонна өнім өндіріліп, республика халқы қажеттілігі маусымаралық кезеңде 112 % қамтамасыз етіледі. (Республика халқының қажеттілігі — 217,2 мың тонна). Оның ішінде, 500 гектарға жылыжайларға агроиндустриалды аймақ құру жобасы бойынша Келес, Ордабасы, Қазығұрт аудандарында жер телімдері нақтыланды, Сайрам, Сарыағаш аудандарында жер телімдерін бөлу мәселелері қарастырылуда. Анықтама үшін айта өтейік, агроиндустриальды аймаққа 500 гектар жылыжай салуға жеңілдіктер қарастыру мақсатында, несие желілерін ашу, «Инвестициялық салымдарды субсидиялау» бағдарламасы шеңберінде фермерлік жылыжайларды инвестициялық субсидиялауға жөнінде Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігіне ұсыныстар енгізілді.

Облыста жылына 300 мың тоннадан астам мақта өндірілсе, 22 мақта өңдеу зауыты, өндірісте 25 мың шаруа жұмыс істейді. Түркістан облысында мақтаны терең өңдеуді қарқынды енгізу қолға алынбақ. Өңір басшысы облыс аумағында тоқыма цехтарын ашу мүмкіндіктерін де таныстырды. Бес жыл ішінде мақта өңдеу зауытын, логистикалық хабты, трикотаж өндірісін, бояу және әрлеу және тігін фабрикаларын салуды қамтитын мақта-тоқыма кешенін құру мәселесі туралы да атап өтті. Осы және өзге саладарда әріптестік орнатуға шақырды.

Мәселен, Түркістан облысы агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған Тұжырымдамасына сәйкес мақта кластерін дамыту бойынша өңірде үлкен жұмыс қолға алынып жатыр. Иә, тоқыма және тігін өнеркәсібі дұрыс дамымағандықтан, мақта талшығының бағасы Ливерпуль мақта биржа индексіне тікелей тәуелді болып отыр. Міне, осы олқылықтың орнын толтыру үшін жүйелі жұмыс басталды. Елде мақта талшығын терең өңдейтін 3 кәсіпорын бар («Azala Textile» ЖШС, «Azala Cotton» ЖШС, «Ютекс-KZ» АҚ). Бүгінгі таңда тек 2 кәсіпорын жұмыс істейді, облыста өндірілген мақта талшығының 18 %-ға жуығы қайта өңделеді. Бұл ретте мақта кластерін дамыту үшін 5 жылда Мақтаарал, Ордабасы, Сауран, Шардара, Жетісай аудандарында 12 тоқыма тігін фабрикасын ашу көзделуде. Нәтижесінде, мақта талшығын терең қайта өңдеу көлемін 17,0 мың тоннадан, 66 мың тоннаға ұлғайтылатын болады. Қазіргі таңда, жалпы құны 22 миллиард теңгені құрайтын 3 инвестициялық жобаны мемлекеттік жылдық 4% мөлшерлемемен несиелендіру жөнінде Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігіне ұсыныс енгізілді. 

 Өңірде өңдеу өнеркәсібі саласында иірілген жіптер, маталар мен кілемдер өндірісімен тоқыма кластерін дамыту, пластикалық бұйымдар, автомобиль жасау, электроника, цифрлық технологиялар және тағы басқа салалардағы өндірісті дамыту көзделген. Агроөнеркәсiптiк кешен саласында облыс — ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiру бойынша республикада алдыңғы қатарда. Ауыл шаруашылығы саласында Түркістан облысы республикада ерекше орын алады. Елдегі жалпы өнім көлемінің 12%-ы Түркістан өңіріне тиесілі. Ауыл шаруашылығы басқармасы ұсынған нақты деректерге жүгінсек, облыста 74,2 мың шаруа қожалығы тіркелген немесе республикадағы үлесі 31%-ды құрайды. 2022 жылы саладағы өнім көлемі 1 036,6 миллиард теңгені құрап, 2021 жылдан 100 миллиард теңгеге артты.

Туризмді дамыту да — облыс экономикасының басым бағыттарының бірі. Сонымен бірге баламалы қуат көздерін дамыту да назарда тұр.

2018 жылдан бастап Түркістан облысында 3 миллион 435 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді. Құрылыс жұмыстарының көлемі 31 479,3 миллион теңгені немесе 2022 жылғы қаңтар-наурызға 117,9% құрады.

Бейжіңдегі жиында Түркістан облысы өкілдері мен Қытай кәсіпкерлері арасында B2B форматында келіссөздер жүргізілді. Түркістандық делегация «China Energy Engineering Group Co. Ltd» компаниясының өндіріс орнында болып, жұмысымен танысты.

«ANYQ.KZ»-ақпарат.