Бүгін Түркістан облысының әкімі Дархан Сатыбалды Арыс қаласына іссапармен келді. Сапар аясында бірқатар нысанды аралап, Арыс қаласының инвестициялық ахуалымен танысты.
Алдымен өңір басшысы Ақдала ауылында орналасқан «ROYAL» құс фермасында болды. Ферманың жұмысымен танысқан облыс әкімі кәсіпкермен тілдесіп, мемлекеттен тиісті қолдау қарастырылатынын айтты.
«Ауылдарда жаңа жобалардың ашылуы жергілікті жердегі жұмыссыздықты болдырмауға септігін тигізеді. Арыстағы ауыл шаруашылығы саласындағы тың жобалардың жергілікті кәсіпкерлер тарапынан жүзеге асырылуы — отандық өнім өндіріп қана қоймай, оны экспортқа шығаруға жасалып отырған нық қадам. Қазір «Ауыл аманаты» жобасы жүзеге асырылып жатыр. Бірақ басым бөлігі мал шаруашылығын таңдады. Басқа да бизнес бағыттарын үйренуге бет бұру керек. Кәсіпорындар ашқан жөн. Әр отбасы өзін өзі асырай алатындай жағдайға жеткізу маңызды. Осы бағытта жұмыстар күшейеді», — деді өңір басшысы.
«ROYAL құс» фермасы жұмыртқа бағытындағы 10 мың құс өсіруді қолға алмақ. Ферма іске қосылғаннан кейін тәулігіне 7000 дана жұмыртқа өндіруге қауқарлы. Жергілікті 10 адам тұрақты жұмыспен қамтылады. Жобаның жалпы құны 310 миллион теңгені құрайды.
Негізгі құрылыс жұмыстары аяқталған фермаға кәсіпкер өз қаржысы есебінен 110 миллион теңге жұмсаған. Импорттық азық-түлік тауарларын ығыстырып, отандық өнім мөлшерін көбейтуді мақсат еткен ферма қалған қаражатты мемлекеттік қолдау арқылы жеңілдетілген несие алуға ниетті.
Жобаны іске асыру кезінде ең заманауи жабдықтар мен әлемге танымал өндірушілердің жаңа технологиялары қолданылады.
Айта кетейік, құс фермасының жанында 70 бас жылқыға арналған бордақылау алаңы да іске қосылған.
Еске салайық, сала зерттеушілері құс шаруашылығы сала ретінде шамамен 4000 жыл бұрын Үндістанда пайда болған деп болжайды. Онда үйде өсірілген тауықтардан барлық басқа тұқымдар пайда болды деген болжам бар. Бүгінгі таңда құс шаруашылығы ауыл шаруашылығының перспективалы бағыты болып табылады. Ол қысқа мерзімде халықты өніммен қамтамасыз етіп, пайда табуға қабілетті.
Алғашқы құстар ретінде қаздарды атайды. Тек олардан кейін адам тауық өсіруді үйренді. Кейіннен үйге үйретілген құстар қатарына үйректер, мысыр тауықтары, түйетауық және бөденелер қосылды. Құс өсіру — экономикалық және тұтынушылық тұрғыдан өте тиімді кәсіп. Құс шаруашылығының барлық өнімдері ет, жұмыртқа немесе қауырсын, мамық, сүйек, сіңір және т.б. сияқты қосымша өнімдер болсын, пайда әкеледі. Даусыз артықшылықтарға құстардың үлкен өнімділігі және тез жетілуі жатады.
Инновациялық технологиялар бүгінде құс шаруашылығы саласында тиімді бизнес ашуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы саланың өнімдеріне сұраныс күн сайын артып келеді.
Мемлекет үшін құс шаруашылығын дамытудың артықшылықтары да айқын. Бұл шағын және орта бизнесті дамыту, жаңа өткізу нарықтары, жұмыс орындарымен, сапалы өніммен қамтамасыз ету. Ғылыми анықтамаға келетін болсақ, құс шаруашылығы ет пен жұмыртқаны, сондай-ақ осы қызметтің қайталама өнімдерін (қауырсындар, мамық материалдар, сүйектер, тамшылар) алу үшін құс өсіруге бағытталған ауыл шаруашылығы саласы ретінде сипатталады.
Құс шаруашылығы мақсатына қарай екі түрге бөлінеді – ет және жұмыртқа. Ет өндіру үшін ет тауықтары, үйректер, қаздар, күркетауықтар өсіріледі. Ал тағамдық жұмыртқаны алу үшін жұмыртқа тауықтары, сондай-ақ бөдене бар. Мамық пен қауырсын жеңіл өнеркәсіпте қолдануға өте жақсы. Ет-сүйек ұнын алу үшін өндіріс қалдықтары бар. Тамшылар өсімдік шаруашылығы үшін органикалық тыңайтқышқа өңделеді.
Құс етінің барлық түрлері ет құс шаруашылығына жарамды. Бройлерлер, әсіресе, танымалы — жасанды жолмен өсірілген тауық тұқымы. Олардың еті керемет қасиеттерге ие. Сонымен қатар, қарапайым тауықтармен салыстырғанда, бройлерлер барлық құстар арасында тез салмақ жинау бойынша чемпион болып саналады.
Тауықтардың арасында мысыр тауығы да ерекшеленеді. Бұл — тауықтардың етті тұқымы. Бұл құстың еті шіл етіне ұқсас. Бұл сіңімді және нәзік, осы үшін мысыр құстарын құс өсірушілер бағалайды. Кұс өсірушілер салмақ бойынша көшбасшы күркетауықты қуана өсіреді. Ересек күркетауықтың салмағы 20-25 келіге дейін жетеді. Қаздар да құс өсірушілер арасында аса танымал. Етпен қатар құстардың осы тұқымының қауырсындары мен мамықтары өте танымал. Бөдененің еті мен жұмыртқасының диеталық қасиеттері оларды, әсіресе, соңғы жылдары нарықта танымал етті.
Жұмыртқаға келетін болсақ, қазір елімізде ірі өнеркәсіптік құс фабрикаларының саны өсіп келе жатқанына қарамастан, халықтың жеке қосалқы шаруашылықтар мен органикалық фермалардан алынған табиғи жұмыртқаларға деген қызығушылығы байқалады. Адамдарды өсу белсендіргіштері мен антибиотиктерді қолданбай, құстарды табиғи жемде өсіру қызықтырады. Осыған байланысты мамандар шағын құс фермаларын ашу өте тиімді болуы мүмкін деп санайды, өйткені табиғи өнімдерге сұраныс бизнес-мейрамханалар мен бөлшек сауда желілерінен де байқалады.
Сарапшылардың айтуынша, бүгінгі таңда мұндай органикалық өнімдерге сұраныс қана емес, сонымен қатар мұндай органикалық өнімдердің бағасы өнеркәсіптік құстарға қарағанда әлдеқайда жоғары. Құс шаруашылығының тауық бағытының артықшылықтарының ішінде құстарды күту мен тамақтандырудың қарапайымдылығы, тауықтан алынған өнімдердің әмбебаптығы мен халықтың барлық топтарына қолжетімділігі аталады.
Мамандар ең болмағанда қосалқы құс шаруашылығымен айналысу пайдасына қарай, мысалы, ІҚМ өсірумен салыстырғанда, құстарды ұстауға салыстырмалы түрде аз қаржылық шығындар келтіреді.
Құс шаруашылығының қазіргі дамуына қатысты әртүрлі пікірлер бар, біреу ұсақ құс шаруашылықтарын ұлғайтумен айналысу керек деп болжайды, ал біреу болашақты жаңа жабдықтар мен технологиялары бар органикалық фермаларда көреді. Қалай болғанда да, АӨК-тегі құс шаруашылығы қазір сатылатын өнімнің өсу қарқыны мен көлемі бойынша жетекші орындардың бірін алатындығын мойындау керек.
Әлемдік нарық көшбасшыларына келетін болсақ, бүгінгі таңда құс етінің негізгі өндірушілері Қытай, АҚШ, Бразилия және Ресей болып табылады. Күркетауық етін өндіру бойынша АҚШ, Германия, Бразилия көш бастап тұр. Үйректердің, қаздардың және мысыр құстарының етін Қытай, Франция және Венгрия қамтамасыз етеді. Әлемдегі негізгі жұмыртқа өндірушілер Қытай, АҚШ, Үндістан, Мексика, Ресей және Жапония. Құс етін тұтыну саны бойынша әлемде бірінші орынды Біріккен Араб Әмірліктері алады.
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
