Аудан орталығында орналасқан Асқар Сүлейменов атындағы жалпы білім беретін мектеп «Қазақстан халқына» қоғамдық қорының «Ауылдық тірек мектептердің әлеуетін арттыру» жобасына еніп, материалдық-техникалық базасы қайта жаңартылды.
Аталған білім ордасына арнайы барған аудан әкімі Мұхит Тұрысбеков химия және биология, физика кабинеттері мен STEAM зертханасын, робототехника, АРТ студио, телестудия, интеллектум кабинеттерін, жоғары үлгіде жабдықталған акт және мәжіліс залымен танысты. Сондай-ақ телестудия кабинетінде мектеп оқушылары қойған сауалдарға жауап беріп, еркін тақырыпта пікір алмасты.
Жаңа жабдықтардың жай-жапсарымен толықтай танысқан аудан басшысы цифрлық құзіреттілікке сәйкес жабдықталған білім ордасындағы оқушылардың қабілеті мен педагогикалық қызметкерлердің біліктілігі артып, осыған дейінгі жетістіктері еселене түсеріне сенім білдірді.
Айта кетейік, аудан орталығында орналасқан Асқар Сүлейменов атындағы жалпы білім беретін білім ордасы — «Ауылдық тірек мектептердің әлеуетін арттыру» жобасына енген аудандағы алғашқы мектептің бірі. Жаңа жоба өткен жылдың 3 тамызында басталып, қаржы төлеуші «Қазақстан халқына» қоғамдық қоры, оператор «Білім беруді тұрақты дамыту» қоғамдық қоры, тауарды жеткізуші «EdTech Innovation» ЖШС-і арасында өзара келісімшарт түзілді. Келісімшартта көрсетілген жаңа жабдықтар толығымен жеткізіліп, кезең-кезеңімен орнатылды. Орнату жұмыстары оқу үдерісіне кері әсер етпестей етіп оңтайландырылған.
Назар аударар жайт, «Ауылдық жерлерде тірек мектептердің әлеуетін дамыту» қайырымдылық жобасы ауылдық мектептерде білім беру сапасын арттыру үшін тірек мектептер базасында құзырет орталықтарын құруға бағытталған. Құзырет орталықтарын құру тірек мектептердің материалдық-техникалық базасын жақсарту есебінен де, педагогтердің біліктілігін арттыру және «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ жобасы бойынша Қор серіктесінің педагогикалық практиканы енгізуі есебінен де қамтамасыз етілетін болады. Жобаны іске асыру ауыл оқушыларына қандай да бір жерге көшпей немесе элиталық мектептерге іріктеуден өтпей-ақ, олар тұратын жерде сапалы білім алуға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Жобаның бастамашысы, одан әрі және операторы «Білім беру саласын тұрақты дамыту қоры» ҚҚ болып табылады, ол өңірлерде Жобаны үйлестіруді және ауылдық мектептердің материалдық базасын жаңартуды ұйымдастыруды жүзеге асырады.
Жобаның мақсаты – еліміздің мықты мектептерімен тығыз әріптестікте ауыл мектептерін дамытудың тиімділігін арттыру, сондай-ақ ауыл мектептерін материалдық-техникалық жарақтандыру және педагогтердің кәсіби дамуында тең жағдай жасау есебінен аумақтық және әлеуметтік-экономикалық белгілер бойынша білім беру сапасының алшақтығын қысқартуға жәрдемдесу.
Жобаның міндеттері:
- ҚР Оқу-ағарту министрлігі тірек мектеп мәртебесін бере отырып, ауыл мектептерін материалдық-техникалық жарақтандыру және ауыл мектептері оқушыларының сапалы білім алуға тең қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін білім беру ресурстарын шоғырландыру.
- Диагностика жүргізу және оның нәтижелері негізінде ауылдық тірек мектептерін дамыту жоспарын әзірлеу, сондай-ақ ауыл мектептерінің оқушылары мен жақын маңдағы шағын жинақты мектептердің педагогтарына білім беру қызметтерін көрсету.
- Тірек мектептердің педагогтарына білім беру қызметтерін көрсету. Жоба 2019 жылдан бастап қайырымдылық жобаларын, оның ішінде білім беру саласында қайырымдылық жобаларды іске асыратын Іскерлік аумақтарды тұрақты дамыту қорының жұмыс тәжірибесін масштабтауды көздейді. 2022 жылдан бастап ІАТДҚ білім беру жобаларын Білім беру саласын тұрақты дамыту қоры іске асырады және қазіргі уақытта осы жобаларға Ақмола және Шығыс Қазақстан облыстарынан 5 мектеп қатысады, оларда 2019 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін мынадай жұмыстар жүргізілді:
— білім беру ортасын жаңғырту жүргізілді: демеушілердің қаражатына жаңа заманауи модификация бойынша 5 мектепке 70 кабинет, 15 зертхана сатып алынды және жабдықталды; барлық 70 кабинетте еденді жабу, қабырғалар мен төбені сырлау, жарықтандыру және электр аспаптарын жаңарту сияқты косметикалық жөндеу жүргізілді; пән мұғалімдері жаңа техникамен және жабдықтармен жұмыс бойынша қысқа мерзімді курстардан өтті;
— білім беру сапасы мен білім беру ортасына талдау жүргізілді (барлық 5 мектеп НЗМ ДББҰ ПӨО мамандарын тарта отырып, білім беру аудитінен өтті); — жүргізілген талдау қорытындысы бойынша әр мұғалімге жеке-жеке кері байланыс берілді, ал білім беру саласындағы ЖАО-ға (білім басқармалары мен бөлімдеріне) мұғалімдер мен оқушылардың жеке деректерін көрсетпей, ұсынымдармен жалпыланған анықтамалар берілді;
— Республикалық педагогикалық шеберлік орталығының үздік жаттықтырушыларын тарта отырып, НЗМ ДББҰ базасында ауыл мектептері мұғалімдерінің біліктілігін ұйымдастырылды.
Күтілетін нәтижелер:
- Жоба шеңберінде Қазақстан Республикасының 80 ауылдық мектебі (өңірден 1 мектептен) материалдық-техникалық базаны жақсартады. Жобаға қатысатын әрбір мектеп мектепалды даярлық және робототехника кабинеттерін, мультимедиялық кабинет пен STEM-зертхананы, заманауи жаңа зертханасы бар физика және химия кабинеттерін және басқаларын қоса алғанда, білім берудің барлық пәндері мен бағыттары бойынша жаңа заманауи модификация кабинеттерін алады. Сондай-ақ, Жоба бойынша мектептің әкімшілік кабинеттері мен шаруашылық блогынан басқа мектептің акт және спорт залдарында, мұғалімдер кабинеті мен асханада, жиһаздар мен жабдықтарды жаңарту жоспарлануда.
- Ауылдық мектептердің басшылары мен мұғалімдері үшін НЗМ облыстық филиалдарының базасында Педагогикалық шеберлік орталықтарында пәндер бойынша, оның ішінде жаңартылған оқыту бағдарламасы бойынша біліктілікті арттыру курстары, сондай-ақ объективті (критериалды) бағалау, цифрлық сауаттылық және тәрбие жұмысы бойынша курстар ұйымдастырылады. Осылайша, жоба осы жобаны іске асыру жоспарланып отырған ауылдық жерлердегі мектептер мен өңірлер, қалалық және ауылдық мектептер арасындағы оқыту алшақтығын қысқартуға жәрдемдесетін болады.
- Жобада 3 жыл ішінде ауылдық мектепті жобадан кейінгі және курстан кейінгі сүйемелдеуді жүзеге асыру көзделген.
ҚР Білім және ғылым министрлігінің деректері бойынша елімізде 7550 мектеп бар. Ауылдық мектептер саны 5 262 мектепті (69%) құрайды, оның ішінде шағын жинақталған ауылдық мектептер – 2 758 (52 %). Жүргізілген халықаралық және ұлттық зерттеулер негізінде (кестелер төменде келтірілген) Қазақстанның ауылдық оқушыларының қалалық құрдастарынан артта қалуы 3-4 оқу жылына дейін жетеді. PISA-2018 нәтижелеріне сәйкес білім сапасы аймақтық өлшемде әр түрлі, көрсеткіштері төмен аймақтар ауылдық және қалалық мектептер арасындағы ең үлкен алшақтықты көрсететін жоғары көрсеткіштері бар аймақтардан орта есеппен 4 жылдық оқудан артта қалып отыр.
Қазақстан Республикасының Білім беру жүйесінің жай-күйі мен дамуы туралы жыл сайынғы ұлттық баяндаманың және «Ақпараттық-талдау орталығы» АҚ-ның 2018 жылғы есебінің негізінде ауылдық мектептердің білім алушыларының білім сапасы қалалық мектептерге қарағанда оқу сауаттылығы бойынша 38 баллға, математикалық сауаттылық бойынша 22 баллға, жаратылыстану-ғылыми сауаттылық бойынша 23 баллға төмен екені анықталды. Компьютерлік сауаттылық бойынша ауыл оқушылары қаладан 70 баллға артта қалды.
Жоба аясында келесі мәселелерді шешу жоспарлануда:
— осы Жобаға қатысушы ауыл мектептерінің оқушылары үшін сапалы білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету;
— Жобаны іске асыру жоспарланып отырған елді мекендерде ауылдық мектептердің жабылу қарқынын төмендетуге жәрдемдесу;
— ауылдық елді мекендерде орналасқан мектептерге бірыңғай кешенді оқуәдістемелік қолдау және ғылыми-әдістемелік көмек көрсету. Сондай-ақ, «Ауылдық жерлерде тірек мектептердің әлеуетін дамыту» Жобасын табысты іске асыру мектепте педагогикалық кадрлармен тиісті толық жасақталуын, қосымша білім берумен, медициналық қызмет көрсетумен қамтамасыз ету үшін жағдай жасауды, кемінде 20 Мбит/сек жылдамдықпен кең жолақты интернеттің болуын талап ететінін атап өткен жөн.
Жобаның бюджеті:
20 000 000 000 теңге.
Қайырымдылық көмек алушылардың мақсаттық тобы:
Өңірлердегі 80 ауылдық мектеп (ҚР Оқу-ағарту министрлігінің келісімі бойынша).
Жобаның ағымдағы мәртебесі:
іске асырылуда. 17 тірек ауыл мектептерін жабдықтау аяқталды, педагогтерге оқыту курстары мен педагогтердің тағылымдамасы түрінде әдістемелік көмек көрсетілді. 63 тірек мектептері жабдықтау басталды.
Жобаның мерзімдері мен географиясы:
Жобаны іске асыру кезеңі — 2022-2024 жылдары.
Жоба 17 өңірде жүзеге асырылады:
- Алматы облысы
- Атырау облысы
- Абай облысы
- Ақмола облысы
- Ақтөбе облысы
- Жетісу облысы
- Қостанай облысы
- Жамбыл облысы
- Шығыс Қазақстан облысы
- Түркістан облысы
- Павлодар облысы
- Қарағанды облысы
- Солтүстік Қазақстан облысы
- Маңғыстау облысы
- Батыс Қазақстан облысы
Еске салайық, 2022 жылдың 11 қаңтарында Мемлекет басшысы денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік қолдау салаларындағы мәселелерді шешу үшін «Қазақстан халқына» қоғамдық әлеуметтік қорын құруды тапсырды. Қордың құрылған ұжымы бір ай ішінде қоғам, үкіметтік емес ұйымдар, тиісті министрліктер өкілдерімен фасилитативтік сессиялар мен талқылаулар өткізді.
Осы талқылаулардың нәтижесінде мүдделі тараптардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға арналған және Қазақстан халқына көмек көрсетудің тиімді құралына айналған Қор тұжырымдамасы жарық көрді. Тұжырымдама аясында Қор қызметінің негізгі бағыттары мен Қорға түсетін қаражат есебінен басым қолдау көрсетілетін халықтың негізгі санаттары анықталды.
«Қазақстан халқына» қоры мемлекеттік қолдау шараларынан тыс өмірдің негізгі салаларындағы қазақстандықтардың нақты мәселелерін шешуге бағытталған.
Қордың мақсаттары:
- Қор қызметінің негізгі мақсаттары болып табылады: денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қолдау, мәдениет және спорт салаларында қайырымдылық көмек көрсету;
- азаматтардың рухани, танымдық және өзге де гуманистік қажеттіліктерін қалыптастыру және қанағаттандыру үшін қоғамдық денсаулық, білім, ғылым, мәдениет, өнер, ағарту салаларындағы қайырымдылық жобаларын іске асыру;
- республикада қайырымдылық мәдениетін дамыту, қоғамның, бизнестің және мемлекеттің қайырымдылыққа сенімін нығайту, қайырымдылықтың барлық субъектілерінің ымырасы;
- төтенше жағдайлар кезінде және төтенше жағдай режимін енгізу кезінде Қазақстан Республикасының зардап шеккен халқына көмек көрсету;
- Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығы мен қауіпсіздігін қорғау кезінде құқық қорғау органдары, арнаулы органдар қызметкерлерінің, әскери қызметшілердің, ауыр жараланғандардың және қаза тапқан деп танылғандардың отбасыларын қолдау;
- Қордың басқару органдарының шешімдеріне сәйкес өзге де қайырымдылық көмек.
Айтпақшы, 2023-2024 оқу жылында «Қазақстан халқына» қоғамдық қоры «Қазақстан халқына» ҚҚ Білім беру гранттары» қайырымдылық бағдарламасы аясында бакалавриат бағдарламалары бойынша талапкерлерге жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі оқу ұйымдарында (ЖЖОКБҰ) күндізгі оқуға 850 білім беру грантын бөлді.
Білім беру грантын ізденушілер Қазақстан Республикасының азаматтары бола алады:
1) ауылдық жерлердегі, шағын және моноқалалардағы аз қамтылған отбасылар;
2) жетім балалар немесе кәмелетке толғанға дейін ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар;
3) мүгедектігі бар азаматтар;
4) мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған отбасылар;
5) 2022 жылғы қайғылы қаңтар оқиғалары кезінде қаза тапқан Қазақстан Республикасы азаматтарының балалары;
6) 2022 жылғы қайғылы қаңтар оқиғалары кезінде жараланған балалар;
7) төтенше жағдайлар кезінде зардап шеккен Қазақстан Республикасының қаза тапқан азаматтарының балалары (Қордың Қамқоршылық кеңесінің шешімі негізінде).
Бағдарламаға қатысудың шекті жасы толық 29 жасты құрайды.
Білім беру гранттары байқауына қатысу үшін құжаттар ЖЖОКБҰ қабылдау комиссияларына тапсырылады. Білім беру гранты тағайындалатын үміткерлердің тізімін ЖЖОКБҰ ағымдағы күнтізбелік жылы ҰБТ-дан өткен және оның нәтижелері бойынша оқуға түсу үшін қажетті өту балын жинаған (оның ішінде шығармашылық емтихандарды ескере отырып) талапкерлер қатарынан қалыптастырады. Грант тағайындалатын талапкерлердің тізімін Қор Басқармасы бекітеді. Бұл ретте Қор үміткердің бағдарлама өлшемдеріне сәйкестігіне ғана қарайды.
Білім беру грантының иегерлеріне оқу жылына 1 миллион теңгеге дейін оқу ақысы төленеді және бүкіл оқу мерзімі ішінде 40 000 теңге мөлшерінде ай сайынғы шәкіртақы төленеді. Шәкіртақы жазғы демалыс кезеңін қоспағанда, 10 ай ішінде (жыл сайын) төленеді.
Білім беру гранты бір рет ұсынылатын атаулы грант болып табылады, екінші жоғары білім алуға білім беру грантын алуға жол берілмейді. Білім беру гранты өз қалауы бойынша және үлгерімінің төмен болуына байланысты оқудан шығарылған жағдайларда, сондай-ақ студент оқудың екінші жылына қалдырылған және білім беру гранты иеленушісінің Бағдарлама қатысушы екендігін растайтын күмәнді ақпарат және/немесе дәйексіз құжаттар ұсынылған жағдайда тоқтатылады.
Еске салайық, Асқар Сүлейменов (29 желтоқсан 1938 жылы, Шорнақ елді мекені, Түркістан ауданы, Түркістан облысы – 15 мамыр 1992 жылы, Алматы) – жазушы, әдебиет сыншысы, драматург. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (дүние салғаннан кейін,1996 жылы).
* Шорнақ елді мекенінде туғанымен, балалық шағы Шолаққорған ауылында өткен. Сонда оқып білім алған.
* 1959 жылы ҚазПИ-дің әдебиет-тарих факультетін (қазіргі Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті) бітірген.
* 1962 жылы ҚазПИ-дің (қазіргі Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті) аспирантурасын бітірген.
* 1961 жылы алғашқы сын мақаласы “Жол басы” “Лениншіл жас” (қазіргі “Жас алаш”) газетінде жарияланған.
Шығармалары:
* “Бесін” (1970)
* “Адасқақ” (1988 жылы)
* “Бесатар” (1996 жылы) прозалық шығармалары
* “Кек” (2001 жылы) драмалық жинағы
* “Болмыспен бетпе-бет” (2001 жылы) сыни-эстетикалық, өнертанушылық жинағы
* Төрт томдық шығармалар жинағы (2007-2009 жылдары)
* “Арғымақтар мен адамдар” деректі фильмінің (1977 жылы),
* «Ас» («Құлагер») көркем фильмінің (1976 жылы) сценаршысы
*»Баянел» («Қозы Көрпеш-Баян сұлу») сценарийін жазған
* «Кек» драмасы Шымкенттегі Жұмат Шанин атындағы драма театрында (1980 жылы, режиссері Қ.Жетпісбаев)
* «Төрт тақта-жайнамаз» (1989 жылы), «Жетінші палата» (1993 жылы), (Қыздай жесір — штат қысқарту» (1994 жылы) драма-диалогтары
Қазақ Мемлекеттік Мұхтар Әуезов атындағы академиялық драма театрында қойылды. Режиссері: Ә.Рахимов.
Асқар Сүлейменов жаңа идеяларды генерациялауға, қоғамға, ұлтқа қызмет етуге, идеяшылдықтан азат жаңа әдебиет жасауға ұмтылды, өз идеалы үшін күресті. Асқар Сүлейменов шығармаларын шартты түрде үш кезеңге бөліп қарауға болады:
- Сыншылық кезең. Алғашқы кезеңде ол көркемсын жанрына жекелік сипат дарытуға ұмтылды, көркем шығарманы көркем мәтін қағидасынан тыс талдады. “Түр туралы бірер сөз” (“Жұлдыз” журналы, 1963 жылы) мақаласымен әдеби ортада үлкен айтыс тудырған Сүлейменовтің көркемдік-эстетикалық ұстанымдары негізінен осы кезеңде қалыптасып айқындалды. “Өнердің өмірден айырмашылығы – өнер өмірден үйренбейді. Өнердің өз өткені, өз бүгіні, өз логикасы мен динамикасы бар. …Өнердің түбіне сорпа бетіндегі майдай қалқыған түсінікті идея жетеді” деп түсінген суреткер сыншы ретінде көркем шығармаға қояр биік талабын проза мен драматургияда жүзеге асырды. Ойы құнарлы, көркемдік құрылымы айрықша шығармалар туындатты.
- Прозалық кезең. Прозалық кезеңде Сүлейменов шығармаларында XX ғасыр прозасының қағидалары толығымен дерлік көрініс берді, ол модернист қаламгер саналды. Қазақ әдебиетінде құбылыс ретінде бағаланған “Бесатар” повесі 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс пен Созақ көтерілісін соны көзқараста зерделеді.
- Драматургиялық кезең. Суреткердің драмалық кезеңіндегі шығармалық жаңа өнер философиясы аясында талдауды талап етеді. Ол С.Ахмадтың “Келіндер көтерілісі”, М.Булгаковтың “Жендеттер”, Б.Брехттің “Сычуанның мейірі”, Э.Хемингуэйдің “Бесінші колонна”, Т.Уильямстың “Әйнек айуанхана”, т.б. пьесаларын қазақ тіліне аударған.
“Ситуациялар” үштағаны үшін (“Жетінші палата”, “Қыздай жесір – штат қысқарту”, “Төрт тақта жайнамаз” драма-диалогтары) Асқар Сүлейменовке ҚР Мемлекеттік сыйлығы берілді (1996 жылы).
* Асқар Сүлейменов есімі Созақ ауданындағы өзі оқыған мектепке (1994 жылы) және Сарыағаш қаласындағы бұрынғы Ильич атындындағы мектепке (1999 жылы) берілген.
* Асқар Сүлейменовке арналған ескерткіш жазушының туған жері — Түркістан облысындағы Созақ ауданының Шолаққорған ауылында оның атындағы мектеп алдына 2011 жылдың 21 желтоқсанында орнатылды. Ескерткіш жазушының жақын досы Ө.Исаевтың ұлы, белгілі кәсіпкер К.Исаевтың демеушілігімен орнатылды. Ескерткіштің ашылуына Асқар Сүлейменовтің отбасы, туыстары, достары, пікірлестері, аудан зиялылары жиналды. Жазушының туған жерінде оның есіміне аса құрметпен қарайтынын айта кету керек.
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
