Аудан әкімдігі ғимаратының 1-ші қабатында орналасқан «Халықтық кеңседе» «Дипломмен ауылға» жобасын кеңінен насихаттау мақсатында «Ашық есік күні» акциясы өткізілді.
Аталған акция барысында аудан тұрғындарына Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 6 қарашадағы «Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну қағидаларын бекіту туралы» №72 бұйрығына сәйкес, түсіндіру жұмыстары жүргізілді. «Дипломмен ауылға» жобасы бойынша туындаған сұрақтарына жауап беріліп, толықтай ақпарат ұсынылды.
«Дипломмен ауылға» жобасы аясында ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне бюджеттік кредиттер мен көтерме жәрдемақы түрінде әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну көзделген.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 6 қарашадағы «Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну қағидаларын (әрі қарай — Қағида) бекіту туралы» №72 бұйрығына сәйкес, ауданның жергілікті атқарушы органы алдағы кезеңге сұранысқа ие мамандықтардың тізбесін қалыптастырып, аудан әкімдігінің интернет-ресурсында орналастырады және «Отбасы банк» тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» акционерлік қоғамына мәлімет үшін ұсынады. Тізбеде көтерме жәрдемақы және тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шаралары көрсетілетін қызметті алушылардың мамандықтарының атауы мен саны көрсетіледі.
Көрсетілетін қызметті алушының мамандығы қалыптастырылған мамандықтар тізбесіне енген жағдайда әлеуметтік қолдау шараларын алу үшін электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен көрсетілетін қызметті берушіге otbasybank.kz/programm-bank Баспана Маркет жылжымайтын мүлік порталы арқылы мынадай құжаттарды ұсынады:
l) көтерме жәрдемақыға:
қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтініш;
жеке басты куәландыратын құжат не цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін);
білімі туралы диплом не цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін);
көрсетілетін қызметті алушының еңбек қызметін растайтын құжаттың көшiрмесi.
2) тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредитке:
қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша өтiнiш;
жеке басты куәландыратын құжат не цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін);
білімі туралы диплом не цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін);
көрсетілетін қызметті алушының еңбек қызметін растайтын құжаттың көшiрмесi;
неке қию (ерлі-зайыптылық) туралы куәлік не некеде тұрған көрсетілетін қызметті алушылар үшін цифрлық құжаттар сервисінен электрондық құжат (сәйкестендіру үшін);
Кредиттік бюродан есеп.
Көрсетілетін қызметті беруші Порталда көрсетілетін қызметті алушыдан қабылданатын құжаттар топтамасының толықтығын тексереді.
Портал арқылы көрсетілетін қызметті алушыға берілген, әлеуметтiк қолдау шараларын ұсыну туралы келісім жасасу қажеттігі туралы, есепке алу және кезектілікке қою туралы хабарлама немесе әлеуметтік қолдау шарасын ұсынудан дәлелді бас тарту әлеуметтік қолдау шараларын көрсету нәтижесі болып табылады.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 6 қарашадағы «Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну қағидаларын бекіту туралы» №72 бұйрығына сәйкес, Созақ ауданы бойынша 2024 жылға көтерме жәрдемақы түрінде әлеуметтік қолдау шаралары толықтай ұсынылды. Сонымен қатар, тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредит түрінде әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну бойынша кезектілік қалыптастырылды.
Анықтама алу үшін Созақ ауданы әкімдігінің экономика және қаржы бөлімінің бас маманы Жартай Мағжан Байділдаұлының ұялы телефонына хабарласа аласыздар: 8 771 328 4096.
Түркістан облысында «Дипломмен ауылға» жобасы қарқынды жүзеге асып келеді. Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт, және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтік қолдау шараларын ұсынуды көздейтін жоба арқылы жастарға қолдау көрсетілді.
2023 жылы облыста осы жоба аясында тұрғын үй салу немесе сатып алуға 2,6 млрд. теңге көлемінде бюджеттік несие бөлініп, 497 маман баспаналы болды. Маманға 1 500 айлық есептік көрсеткіш немесе 5 175 000 теңге көлемінде несие берілді. Сонымен қатар аудан, қала бюджеттері есебінен 1390 маман жалпы 479,5 млн. теңге бір реттік көтерме жәрдемақыға ие болды. 1 маманға 100 айлық есептік көрсеткіш немесе 345 000 теңгемен қолдау көрсетілген.
Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі тарапынан қағидаға өзгерістер енгізіліп, биылдан бастап аудан орталықтарына – 2500 айлық есептік көрсеткіш немесе 9 230 000 теңге көлемінде және ауылдық елді мекендерге тұрғын үй алуға 2 000 айлық есептік көрсеткіш немесе 7384000 теңге көлемінде несие беріледі (0,01%-бен 15 жылға). 2024 жылға 514 маманға 4,1 млрд. теңге беру жоспарланған болатын. Сонымен қатар аудан, қала бюджеттері есебінен 1610 маманға бір реттік көтерме жәрдемақы төлеуге 594,6 млн. теңге жоспарланған. 1 маманға 100 айлық есептік көрсеткіш немесе 369 200 теңге көтерме жәрдемақы беріледі деп көзделді.
Ауылдық жерлердің кадрлық әлеуетін қажетті мамандармен нығайту, сондай-ақ ауылдық жерлерде сертификатталған кадрларды ұстап тұру мақсатында 2009 жылдың 1 шілдесінен бастап Қазақстанда «Дипломмен ауылға» жобасы жүзеге асырылуда.
Жоба ауылдық жерлерде тұратын және жұмыс істейтін мамандардың негізгі мәселесін шешу үшін әлеуметтік қолдау шараларын қамтамасыз етуге бағытталған, атап айтқанда, жеңілдікпен тұрғын үй сатып алу.
Оқуын бітіріп, ауылға келген мамандар үшін бұл ауылда орналасқан мекемеде тиісті мамандық бойынша кемінде үш жыл жұмыс істеу міндеттемесін алуы алушыға қойылатын басты талап болып табылатын тамаша мүмкіндік болатын сияқты. елді мекен.
Экономикалық зерттеулер институтының (ЭЗИ) мәліметтері бойынша, тәжірибе көрсеткендей, 2020 жылдан бастап «Дипломмен ауылға» бағдарламасы аясында жеңілдетілген несиені пайдаланған мамандар санының қысқаруының теріс үрдісі байқалды. Мәселен, 2020 жылмен салыстырғанда 2023 жылы олардың саны 30 пайызға азайған.
Сарапшы Динара Мұқышеваның айтуынша, 2019 жылдан бері біржолғы көтерме жәрдемақының мөлшері де 1,4 есеге, яғни 252 500 теңгеден 345 000 теңгеге дейін, ал бюджеттік несиенің ең жоғары мөлшері 3 784,5 мың теңгеден 1,4 есеге өсті. 2023 жылы 5 175,0 мың теңгеге дейін.
Бұл өсім «Дипломмен ауылға» жобасы аясында берілетін әлеуметтік жәрдемақы көлемінің жыл сайын ұлғаюына байланысты емес, АЕК мөлшерінің жыл сайын ұлғаюына байланысты болғанын айта кеткен жөн.
Сонымен қатар, тұрғын үй нарығындағы бағаның жыл сайынғы өсуін ескере отырып, 2023 жылы мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын көрсету көлеміне қатысты кейбір өзгерістер енгізілді.
Мәселен, 2024 жылдан бастап облыс орталықтарына келетін мамандар үшін бюджеттік несиенің мөлшері 1500 АЕК-тен 2500 АЕК-ке немесе 9,2 миллион теңгеге, ауылдық елді мекендер үшін 15 жылға пайызбен 2000 АЕК-ке (7,3 миллион теңге) дейін ұлғайтылды. Несие сомасының жылдық мөлшерлемесі — 0,01%.
Қалалардағы тұрғын үй құнының одан әрі өсуі және болжамды жағдайында жеке тұрғын үйді сатып алу немесе салу мүмкіндігі сертификатталған мамандар үшін ауылда тұрақты тұру және жұмыс істеу үшін айтарлықтай ынталандыруға айналуы керек еді.
Өз кезегінде, бюджеттік несиенің көлемін ұлғайту жеңілдетілген несиелендіру мүмкіндіктерін пайдаланғысы келетін мамандардың санын қысқарту мәселесін ішінара ғана шешеді.
Динара Мұқышева «Дипломмен ауылға» жобасы бойынша максималды нәтиже көрсетіп отырған Түркістан облысын мысалға келтірді: көтерме жәрдемақы алған мамандар санының бюджеттік несие алған мамандар санына қатынасы 3 құрайды. 1. Яғни, Түркістан облысының ауылдарына «Дипломмен ауылға» жобасы бойынша келген әрбір үшінші маман ғана жеңілдетілген несиелеу аясында баспана сатып алған.
Осындай жағдайды жалпы республика бойынша байқауға болады. Осылайша, соңғы үш жылда МҰТП-ға келген мамандардың жеңілдікті несие алуы азайып, «Дипломмен ауылға» жобасы аясында көрсетілетін екі әлеуметтік қолдау шарасының арасындағы алшақтық артып келеді.
Негізгі проблема – берілген несие сомасының жеткіліксіздігі ғана емес, сонымен қатар халықтың қарыздық жүктемесі, теріс несиелік тарихтың болуы, жылжымайтын мүлік нарығында өмір сүруге қажетті қолайлы жағдайлары бар тұрғын үйдің болмауы, жалақының төмендігі. Ауылдық жерлерде және халықтың шығындарының артуы, «Дипломмен ауылға» жобасы аясында әлеуметтік қолдау алу мүмкіндіктері туралы хабардарлығының төмендігі.
Мәселен, 2023 жылы ауылдық жердегі білім саласы маманының жалақысы 240,5 мың теңгені құрады.
Республика бойынша жан басына шаққандағы ақшалай шығыстар орташа есеппен 260,8 мың теңгені құрайтынын және ай сайынғы төлемнің сомасын ескере отырып, «Дипломмен ауылға» жобасы бойынша максималды мерзімге несие беру шарты бойынша ” 2023 жылы 30 мың теңге шамасында болса, 2024 жылы облыс орталықтарындағы мамандарға 50 мың теңгеден сәл артық, ауылдық кеңес мамандарына 40,5 мың теңгені құрайды – ауылдық жерлердегі білім саласының маманында жоқ. Тіпті жеңілдетілген шарттармен тұрғын үй сатып алудың қаржылық мүмкіндігі.
«Дипломмен ауылға» жобасы аясында бюджеттік несие алған мамандар санының азаюының келесі себебі – облыстың көптеген елді мекендерінде сатылатын баспаналардың, оның ішінде 70-ші жылдардағы тұрғын үйлердің болмауы. «Дипломмен ауылға» жобасының критерийлеріне сай, нашар жүргізілген және мамандардың сұранысын қанағаттандырмайды.
Жас мамандардың кетуі және ауылдық жерлерде тұрғын үй сатып алуға құлықсыздығы, басқалармен қатар, орталықтандырылған жылумен қамтамасыз етілмеуімен байланысты.
«Сонымен қатар, біздің ойымызша, «Дипломмен ауылға» жобасы аясында әлеуметтік қолдау көрсету тәртібін реттейтін қолданыстағы ережелерде тұрғын үйдің бір шаршы метрінің құны төмен бағаланған», – деп атап өтті Динара Мұқышева. .
Мәселен, қолданыстағы Ережеге сәйкес, тұрғын үйдің бір шаршы метрінің құны 46 АЕК, яғни 2023 жылы 158,7 мың теңгеден аспауы тиіс.
«BNS ASPIR» мәліметтері бойынша құрылыстың орташа нақты құны 1 шаршы метрге республика бойынша ауылдық елді мекендердегі тұрғын үйлердің жалпы алаңының метрі 127,4 мың теңгені құрады.
Алайда Қазақстанның бірқатар облыстарында, мысалы, Абай (172,9 мың теңге), Жетісу (158,6 мың теңге), Ақмола (161,0 мың теңге), Алматы (166,0 мың теңге), Шығыс Қазақстан (175,6 мың теңге) облыстарында, 1 шаршы метрді салуға орташа нақты шығындар тек республикалық мәндерден ғана емес, сонымен қатар қолданыстағы Ережеде көзделген шығындар сомасынан да асып түседі.
«Сонымен қатар, құрылыс аяқталғаннан кейін «Дипломмен ауылға» жобасы аясында ауылға келіп, қолдау алған маман тұрғын үйді пайдалануға беруді белгіленген талаптарға сай жүргізетінін ескеру қажет. қаржылық шығындарды да қарастыратын Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен. Осыған байланысты, құрылысқа бөлінген сома еліміздің бірнеше өңіріндегі МҰТП мамандары үшін жеткіліксіз болуы мүмкін», – деп қорытындылады сарапшы.
Осы тұста атап өтерлігі, Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев 2022 жылғы қараша айында жаңа жетіжылдық мерзімге ел Президенті болып сайланған соң, алғашқы Жарлығын ауылға арнап, Үкіметке ауыл-аймақтарды дамытудың 2023-2027 жылдарға арналған тұжырымдамасын әзірлеуді тапсырған еді. Бұл құжат 2023 жылғы 28 наурызда қабылданып, онда ауыл шаруашылығын дамытып, ауылды жерлерде өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған шаралар белгіленді.
Солардың бірі – ауылдардағы кадр тапшылығын болдырмау мақсатында жүзеге асырылып келе жатқан «Дипломмен – ауылға!» жобасын одан әрі жалғастыру және жетілдіру. Аталған мемлекеттік бағдарламамен қыруар іс тындырылғаны анық.
Мәселен, ауылдық елді мекендерде жұмысқа орналасқан 105 мыңнан аса маман әлеуметтік қолдау шараларын біржолғы көтерме жәрдемақы мен тұрғын үй сатып алуға немесе салуға арналған жеңілдікті бюджеттік кредитті алған. Алайда олардың бір бөлігі барған жерлерінде тұрақтамай, көп ұзамай басқа жақтарға кетіп қалғаны мәлім. Салдарынан ауылдағы кадр тапшылығы мәселесі әлі толық шешілген жоқ. 2020-2022 жылдары ауылдық елді мекендердегі дәрігерлер саны 12,7 мыңнан 13,4 мыңға дейін (5,1 пайызға), орта буын медицина қызметкерлерінің саны 51,2 мыңнан 54,3 мыңға дейін (5,9 пайызға) өскен. Әйтсе де, осы кезеңдегі тапшылық 3,9 мың бірлік болған. Мұғалімдер қатары да 195,3 мыңнан 209,6 мыңға дейін (7,3 пайызға) көбейгенімен, бос орындар саны 2 240 бірлікті құраған.
«Дипломмен – ауылға!» жобасы бойынша ауылдық жерлерге көшіп барып, жұмысқа орналасатын мамандардың жеңілдікті шарттармен 1 500 айлық есептік көрсеткіш (АЕК) мөлшеріндегі бюджеттік кредитті пайдаланып, тұрғын үй сатып алуы үшін қойылатын негізгі талап – ауылдық елді мекенде орналасқан ұйымда тиісті мамандық бойынша кемінде 3 жыл жұмыс істеуге міндеттеме қабылдау. Әу баста бұл мерзім 5 жыл болып белгіленген еді, кейін екі жылға қысқартылды. Соған қарамастан Ұлттық экономика министрлігінің мәліметі бойынша 2020 жылдан бері жеңілдікті кредитті пайдаланған мамандар санының азаю үрдісі байқалады. Нақты айтсақ, 2020 жылы 5 016 маман жеңілдікті кредит алған болса, бұл көрсеткіш 2023 жылы 3 518 маманға дейін, яғни 30 пайызға азайған. Ал кредит сомасы АЕК-тің жыл сайынғы инфляция мөлшеріне сәйкес арттырылуына орай, 2020 жылғы 4 167 мыңнан 2023 жылы 5 175 мыңға дейін өскен.
Бұл ретте «Дипломмен – ауылға!» жобасы аясында көрсетілетін әлеуметтік қолдау шараларын күшейту мақсатында биылдан бастап тұрғын үй сатып алуға немесе салуға арналған жеңілдікті бюджеттік кредиттің мөлшері бұрынғы 15 жылға дейінгі 0,01 пайыздық сыйақы мөлшерлемесі сақтала отырып, аудан орталықтары үшін 1 500 АЕК-тен (5,2 миллион теңге) 2 500 АЕК-ке (9,2 миллион теңге) дейін және қалған ауылдық елді мекендер үшін 2 000 АЕК-ке (7,4 миллион теңге) дейін ұлғайтылғанын айтқан жөн. Сарапшылардың пікірінше, осылайша жеңілдікті бюджеттік кредит мөлшерінің ұлғайтылуы ауылға жұмысқа барып, тұрғын үй сатып алғысы немесе салғысы келетін мамандар санының көбеюіне ықпал етеді. Бұл шара, әсіресе тұрғын үй бағасы салыстырмалы түрде арзан солтүстік өңірлердің ауылдық елді мекендеріне жұмысқа баратын мамандар үшін тиімді болмақ. Себебі Ұлттық статистика бюросының мәліметіне сүйенсек, ауылды жерде салынатын тұрғын үйдің 1 шаршы метріне жұмсалатын орташа шығын өткен жылдың қазан айында Қостанай облысында – 73,3 мың теңге, Павлодар облысында – 97,9 мың теңге, Солтүстік Қазақстан облысында – 119,4 мың теңге болған. Ал осы көрсеткіш Шығыс Қазақстан облысында – 175,6 мың теңгеге, Абай облысында – 172,9 мың теңгеге, Алматы облысында – 166 мың теңгеге, Ақмола облысында – 161 мың теңгеге, Жетісу облысында – 158,6 мың теңгеге, Маңғыстау облысында 137 мың теңгеге жеткен. Осылайша, тұрғын үй шаршы метрінің бағасы шарықтап кеткен өңірлердегі ауылдарға жұмысқа баратын мамандарға тұрғын үй сатып алуға немесе салуға бөлінген бюджеттік кредит қаражаты жеткіліксіз болуы мүмкін. Өкінішке қарай, мүдделі мемлекеттік органдар ежелгі «бәрін бір шыбықпен айдау» қағидатынан әлі де бас тартпай келеді. Сарапшылардың айтуынша, әр өңірге сараланған тәсіл қолданылғаны жөн.
«Дипломмен – ауылға!» жобасы бойынша ең жоғары нәтижеге жетіп отырған Түркістан облысында біржолғы көтерме жәрдемақы алған мамандар санының бюджеттік кредит алған мамандар санына арақатынасы – 1:3. Яғни Түркістан облысының ауылдарына осы жоба бойынша келген әрбір үшінші маман ғана жеңілдікті кредит есебінен тұрғын үй сатып алды. Осыған ұқсас жағдай жалпы республика бойынша да байқалып отыр. Кейінгі үш жылда ауылдық елді мекендерге келген мамандар саны азайып кетті және «Дипломмен – ауылға!» жобасы аясында ұсынылатын екі әлеуметтік қолдау шарасының арасындағы алшақтық арта түсті.
«Негізгі мәселе кредиттің ұсынылатын мөлшерінің жеткіліксіздігінде ғана емес, сонымен қатар халықтың кредиттелуінде, теріс кредиттік тарихтың болуында, жылжымайтын мүлік нарығында тұру үшін қажетті қолайлы жағдайлар жасалған тұрғын үйдің болмауында, ауылды жерлерде жалақының аздығында және халықтың шығыстарының көбеюінде, сондай-ақ «Дипломмен – ауылға!» жобасы аясында көрсетілетін әлеуметтік қолдау шаралары туралы хабардарлықтың төмен болуында», — дейді Экономикалық зерттеулер институтының жетекші сарапшысы Динара Мұқышева.
Шынында да, ауылға жұмысқа барған дипломды мамандардың тұрақтамауының негізгі себебінің бірі – олардың теріс кредиттік тарихына байланысты тұрғын үй сатып алу немесе салу үшін жеңілдікті бюджеттік кредитке қол жеткізе алмауы. Өйткені кейінгі жылдары азаматтардың көпшілігінің әл-ауқаты төмендеп, екіншідеңгейлі банктер мен микроқаржы ұйымдарынан ауыр шартпен кредит алып, қарызға белшеден батып жүргені белгілі. Ал Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 6 қарашадағы бұйрығымен бекітілген «Ауылдық елдi мекендерге жұмыс iстеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдері аппараттарының мемлекеттік қызметшілеріне әлеуметтiк қолдау шараларын ұсыну қағидаларының» 18-тармағында: «Әлеуметтік қолдау шаралары бұрын берілген кредиттер бойынша өтелмеген мерзімі өткен берешегі жоқ, сондай-ақ кейінгі екі жыл ішінде 90 күнтізбелік күннен аса мерзімі өткен берешегі жоқ көрсетілетін қызмет алушыларға ұсынылады», деп көрсетілген. Ауылды қажетті кадрлармен толық қамтамасыз ету мәселесін шешу үшін аталған қағидаларға өзгеріс енгізіп, «Дипломмен – ауылға!» жобасы бойынша тұрғын үй сатып алуға немесе салуға берілетін жеңілдікті бюджеттік кредиттің қолжетімді болуын ойластыру қажет.
Осы орайда былтыр «Дипломмен – ауылға!» жобасының сенімді агенті болып «Отбасы банк» тұрғын үй құрылыс жинақ банкі тағайындалғаны дұрыс шешім болғаны даусыз. Пайда қуған екіншідеңгейлі банктердей емес, мемлекет мүддесін көздейтін аталған мемлекеттік банк «Дипломмен – ауылға!» жобасына қатысушы мамандардың, әсіресе жоғары және арнаулы орта оқу орындары түлектерінің ауылдық елді мекендерге көптеп барып, мамандықтарына сай жұмысқа орналасып, баспаналы болуына жанашырлық көрсетеді деп үміттенеміз.
Бір кездері тәуір танылып, кейін көмескіленіп кеткен «Дипломмен – ауылға!» бағдарламасы қайта жаңғыра бастады. Аталған бағдарлама көмегімен осы күнге дейін 40 мыңға жуық маман елді мекендерге жұмысқа барып, баспаналы болыпты. Былтыр «Отбасы банк» бағдарлама операторы болып ресми бекітілгеннен кейін өтінім қабылдау, жастардың жұмыс және баспана мәселесін шешу процедурасы мейлінше жедел әрі сапалы бола түсті. Бағдарлама жұмысы үшін бөлінген 20 млрд теңгенің 50 пайызы игеріліп, 2 мың займ берілді.
Займның максималды сомасы 1 500 айлық есептік көрсеткішке (АЕК) дейін қарастырылса, несие бойынша мөлшерлеме 0,01 пайызға тең (ЖТСМ 0,01% бастап). «Отбасы банк» өкілдерінің айтуынша, азаматтардың уақытын үнемдеу және мемлекеттік қолдауды алу үдерісін жеделдету мақсатында бағдарлама толықтай цифрлы форматқа көшірілді. Бұл үдерісті мейлінше ашық етіп, бюрократияны жойып, несие алу жылдамдығын күшейтеді дейді. Бұрын осы шаруаға 18 күн уақыт кетсе, қазір 8 күнде ғана жұмсалады. Өйткені банк базасы мемлекеттік деректер базасымен интеграцияланған.
Бағдарламаға кез келген жастағы ел азаматы қатыса алады. Басты талап – сұранысқа ие мамандық бойынша дипломы және жұмыс өтілі болуға тиіс. Бағдарламаға сай келетін салалар қатарында денсаулық сақтау, білім, әлеуметтік қамту, мәдениет, спорт, агроөнеркәсіп кешені және мемлекеттік қызмет бар. Қазірге дейін берілген займдардың 57 пайызы – білім, 30 пайызы денсаулық сақтау саласына тиесілі болған. Әрине, бұл аталған мамандықты меңгерген азаматтарға деген сұраныстың жоғары екенін байқатады.
Аудандық әкімдік пен облыстық маңызы бар қалалардың әкімдігі жыл сайын ауылдық жерлерге қажетті мамандықтар тізбесін қалыптастырып, сол бойынша мамандар тартумен айналысады. Маман өзі жұмыс істейтін ауылдан үй сатып алуға немесе сол жерде үй салып алуға құқылы. Несиенің максималды мерзімі – 15 жыл.
Жалпы, мамандар да, қатысушылар да көптің көңілінен шыққан тиімді бағдарлама ауылдық жердегі еңбек нарығын дамытуға септігін тигізіп жатыр деп есептейді. Бұған кез келген азаматтың үміткер атана алатынын жоғарыда айтып өттік. Ең бастысы, дипломы және ауылға келіп, кемі бір жыл жұмыс атқарғанын растайтын құжаты болуға тиіс. Сонымен қатар бағдарламаға іліккеннен кейін сол ауылдан табан аудармай жұмыс істеуге міндетті. «Бұл шалғай елді мекендерді сапалы еңбек күшімен қамтуға да, еңбек жолына енді қадам басқан маманның жауапкершілігі мен тәжірибесін нығайта түсуге де мол үлес қосады» — дейді сарапшылар.
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
