Бүгін аудан әкімі Мұхит Тұрысбеков 7 мамыр — Отан қорғаушылар күні мерекесіне орай соғыс ардагері мен Ауғанстан Демократиялық Республикасындағы ұрыс қимылдарына КСРО шектеулі контингенті құрамы мен Чернобыль атом электр станциясындағы апаттың салдарын жоюға қатысқан ардагерлерді, Таулы Қарабақтағы этносаралық қақтығысты реттеуге қатысқан және Тәжікстан-Ауғанстан учаскесінде Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының шекарасын күзетуді күшейту жөніндегі мемлекетаралық шарттар мен келісімдерге сәйкес міндеттерді орындаған ардагерлерді қабылдап, мерекелік құттықтауын жеткізді.
— Ардагерлерге құрмет көрсету, олардың ерлік жолдарын жас ұрпаққа үлгі-өнеге ету біздің парызымыз. Тәуелсіздік тұғырының берік, еңсеміздің биік болуы да, еліміздің өркендеуі де батыр бабаларымыздың ұлы ерліктерінің жалғасы. Аға буын ардагерлер танытқан қаһармандық пен қайсарлыққа толы күн-тарихымыздың мәңгілік ұмытылмас парағы болып қала бермек. Жеңіс жолында көзсіз ерлік жасаған халықтың ұрпағы екенімізді мақтан етеміз, — деген аудан басшысы ардагерлерге сый-сияпат табыс етіп, құрмет көрсетті.
Сонымен қатар, аудандық мәслихат депутаты Ордабек Жәмиев, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Қабылбек Еспенбетов, аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлім бастығы, майор Қуанышбек Құлымбаев ардагерлерге деген ізгі тілектерін арнап, Ұлы Отан соғысының ардагері Мырзахмет Жылысбаев батасын берді.
«Ерлікке тағзым» қоғамдық бірлестігінің төрағасы Бегалы Омарбекұлы мен ардагер Көпберген Елеусізұлы ардагерлерге көрсетіліп келген қолдауларға айрықша тоқталып, өз алғыстарын жеткізді.
Отан қорғаушылар күні — Қазақстан Республикасында 7 мамырда атап өтілетін мемлекеттік мереке. Мемлекеттік демалыс күні болып аталады.
1992 жылғы 7 мамырда Қазақстан Республикасының сол тұстағы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері құрылды. Дәл осы күні республика аумағындағы КСРО Қарулы Күштерінің құрамындағы мекемелер, бөлімдер, құрамалар Қазақстан Республикасының құзыретіне берілді.
Сонымен қатар бүгін аудан орталығындағы «Даңқ» мемориалында Жеңіс мерекесіне арналған шара өтті. 9 мамыр Ұлы Жеңістің 79 жылдығына орай соғыс жылдарында ерлік көрсеткен жауынгерлердің құрметіне бір минуттық үнсіздік жарияланып, мәңгілік алауға гүл шоқтары қойылды. Шараға жиналған қонақтарға «Жеңіс» лентасы таратылып, Ұлы Отан соғысында құрбан болған жауынгерлер мен бейбіт кезеңде дүниеден өткен ардагерлердің рухына арналып құран бағышталды.
Шараға арнайы қатысқан аудан әкімі Мұхит Тұрысбеков жиналған қонақтарды Ұлы Жеңістің 79 жылдық мерекесімен құттықтады.
«Ардақты ардагерлер!
Қымбатты Отан қорғаушылар!
Сіздерді 7 мамыр — Отан қорғаушылар күні және мәртебесі биік, орны ерекше 9 мамыр – Ұлы Жеңіс күні мерекесімен шын жүректен құттықтаймын!
1992 жылғы 7 мамырда Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері құрылды. Бұл күнді қазақстандықтар Отан қорғаушы күні ретінде атап өтеді. Осы уақыт аралығында еліміздің қарулы күштері барлық жағынан күшейіп, материалдық- техникалық тұрғыдан нығайып, қуатты армияға айналды. Әскеріміз тұрақты түрде оқу жаттығу шараларын өткізіп, қорғаныс қуаты артып, түрлі қауіп- қатерге әзірлігін нығайтып, мемлекетіміз әскерилерді жан-жақты қолдауға баса көңіл бөліп келеді. Соның арқасында Қазақстан әскерінің сапында болу, Отан алдындағы борышты өтеу мен адал қызмет ету – рухы мықты адамдардың мәртебелі әрі жауапты міндетіне айналды.
9 мамыр бұл – адамзат тарихындағы ең сұрапыл соғыста батырлықтың өлшеусіз үлгісін танытқан жауынгерлер рухының алдында тағзым етіп, басымызды иетін күн. Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев «Адамзат тарихында теңдессіз ерлік жасаған әкелеріміз бен аналарымыздың қажымас қайсарлығы, ерен еңбегі және көзсіз қаһармандығы халқымыздың жадында мәңгі сақталады»,- деп бағасын берген болатын. Ардагерлерге құрмет көрсету, олардың ерлік жолдарын жас ұрпаққа үлгі-өнеге ету біздің парызымыз. Тәуелсіздік тұғырының берік, еңсеміздің биік болуы да, еліміздің өркендеуі де батыр бабаларымыздың ұлы ерліктерінің жалғасы. Аға буын ардагерлер танытқан қаһармандық пен қайсарлыққа толы күн-тарихымыздың мәңгілік ұмытылмас парағы болып қала бермек. Жеңіс жолында көзсіз ерлік жасаған халықтың ұрпағы екенімізді мақтан етеміз.
Қадірлі жерлестер!
Осындай ұлы мерекелерде барлық бастамаларыңыз оңынан болып, еліміздің еңсесі биік, мерейі үстем болсын! Егемен еліміздің аспаны ашық, бейбіт өмірі баянды болсын! Сіздерге зор денсаулық, ұзақ ғұмыр, отбасыларыңызға бақ-береке тілеймін!» — деді аудан басшысы.
Сондай-ақ аудандық мәслихат төрағасы Ордабек Жәмиев, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Қабылбек Еспенбетов изгі тілегін арнап, Ұлы Отан соғысының ардагері Мырзахмет Жылысбаев «Еліміздің келешегі кемел, Тәуелсіздігі тұғырлы болсын», — деп ақ батасын берді.
Атап өтер жайт, биылғы Отан қорғаушылар күні мерекесі – Ұлы Отан соғысының батыры, алғашқы Қорғаныс министрі Сағадат Нұрмағамбетов пен Халық Қаһарманы Рақымжан Қошқарбаевтың 100 жылдығымен тұспа-тұс келіп отыр. Осы тұлғалардың құрметіне отаншылдықты, ерлікті дәріптейтін іс-шаралар өтуде.
Иә, 25 мамырда Тәуелсіз Қазақстан армиясының тұңғыш қорғаныс министрі және тұңғыш генералы Сағадат Нұрмағамбетовтың туғанына 100 жыл толады.
Сағадат Нұрмағамбетов Ақмола облысы Трудовое ауылында дүниеге келген. Ол ерте жетім қалды. Оның ата-анасы мен әпкелерін аға ағасы Сағит алмастырды, ол бірінші қатарда Екінші Дүниежүзілік соғыс майданына аттанды және көп ұзамай Псков қаласын қорғау кезінде қайтыс болды.
1943 жылы Түркістан пулемет училищесін бітіргеннен кейін СағадатНұрмағамбетов майданға жіберілді. 1945 жылдың мамырына дейін ол 5-ші ереуіл армиясының 301-ші атқыштар дивизиясының құрамында пулемет взводының, ротаның және атқыштар батальонының командирі ретінде шайқасты. Краснодар өлкесін, Украинаны, Молдованы, Батыс Беларусь пен Польшаны азат етуге қатысты. 20 жасында Сағадат Нұрмағамбетов Кеңес Одағының Батыры атағына ие болды. 1945 жылы сәуірде көрсеткен батырлық пен батылдығы үшін ол екінші рет Кеңес Одағының Батыры атағына ұсынылды.
Сағадат Нұрмағамбетов батальоны Рейх канцеляриясы ғимаратына шабуыл жасауға қатысты, ал соғыстан кейін батальонның жеке құрамы мемлекеттік маңызы бар маңызды объектілерді күзету жөніндегі міндеттерді орындады.
1991 жылғы қазанда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Сағадат Нұрмағамбетов Мемлекеттік қорғаныс комитетінің төрағасы, ал 1992 жылғы мамырда Қазақстанның тұңғыш Қорғаныс министрі болып тағайындалды. 1994 жылы Президенттің Жарлығымен оған біздің елімізде «Алтын жұлдыз» табыс етілген «Халық Қаһарманы» жоғары атағы берілді. Сағадат Нұрмағамбетов Қазақстан Қарулы Күштерін құру мен қалыптастыруда аса маңызды рөл атқарды.
Сағадат Нұрмағамбетов көрнекті әскери қолбасшы ғана емес, шығармашылық адам болған. Оның перуінде «Отқа қарайтын», «Менің алдыңғы жиегім», «От жылдарынан егеменді армияға дейін», «Жадында тыныштық жоқ» атты естеліктер бар.
Қазақстандықтар өз батырларын мақтан тұтады. Бүгінде оның есімімен Қазақстан қалаларындағы көшелер мен әскери оқу орындары, ескерткіштер, мемориалдық тақталар мен мұражайлар ашылды. «Қазақфильм» отандық киностудиясында ол туралы «Сағадат Нұрмағамбетов. соңғы сұхбат» атты деректі фильм әр түрлі халықаралық кинофестивальдерде жүлделер алған.
Ал Рақымжан Қошқарбаев — Берлиндегі Рейхстагқа жеңіс туын тіккен жалғыз қазақ. Тарихи ерлігін небәрі 21 жасында жасаған батырдың дүниеге келгеніне биыл 100 жыл толып отыр.
Берлиндегі Рейхстагқа Жеңіс туын тіккен Рақымжан Қошқарбаев 1924 жылы 19 қазанда Ақмола облысының Тайтөбе ауылының маңындағы қыстақта дүниеге келген.
Рақымжан Қошқарбаевтың 4 жасында анасы дүниеден өтіп, әкесі жалған саяси жаламен сотталып, ГУЛАГ лагеріне айдалған. Осылайша 13 жасынан жетім қалған Қошқарбаев Тайтөбе балалар үйінде тәрбиеленеді. 7 жылдық мектепті бітірген соң ол Балқаш қаласындағы фабрика-зауыт училищесіне жіберіледі.
Соғыс басталғанда Рақымжан Қошқарбаев 16 жаста болады. Ол да ер-азаматтармен қатар майдан шебінде Отанын қорғауға атсалысуға сұранады. 1942 жылдың тамызында 18 жастағы бозбала Қазақстан және Орта Азия сарбаздарын әскери дайындықтан өткізген Көкшетау қаласындағы атқыштар полкі қатарына алынып, осы жерде 1943 жылдың жазына дейін болады. Одан соң Рақымжан Қошқарбаевты Фрунзеге эвакуацияланған Тамбов жалпыкомандалық жаяу әскер училищесіне оқуға жібереді. Тек 1944 жылдың қазанында кіші лейтенант Қошқарбаев училищені үздік тәмамдап, майдан шебіне қосылады.
1945 жылы 16 сәуірде Рақымжан Қошқарбаев бас болған шабуылдаушы взвод Одер өзенінің батыс жағалауындағы Гроенойндорф елді мекеніндегі жаудың бетін қайтарады. Осы судан ары кеңес әскерін өткізбей, немістер тоқтаусыз оқ жаудырып тұрған. Атылған оқтың астымен жорғалаған Қошқарбаев взводы немістердің тұрағының үстінен түсіп, бетпе-бет соғысады. 40 немісті қырып, үлкен калибрлі 3 пулеметті қолға түсіреді. Қызыл әскер ары қарай жылжиды. 1945 жылдың 29 сәуірінде Шпре өзені маңында қанды қырғын болады. Тағы да жауға Рақымжан Қошқарбаевтың взводы тойтарыс береді.
Осылайша Одерден басталған шайқас Рейхстагқа дейін жалғасады. Осы аралықта Рақымжан Қошқарбаевтың взводы 200 немістің көзін жойып, 184-ін қолға түсіреді. Майдан даласындағы жаудың 14 зеңбірегін, 27 үлкен калибрлі пулеметті, одан бөлек көптеген мылтық, оқ-дәрілерді тәркілейді. Осы үшін Рақымжан Қошқарбаевтың взводына «Бірінші дәрежелі Ұлы Отан соғысы» ордені табыс етіледі.
Соғыстың соңына қарай лейтенант Рақымжан Қошқарбаев 150-ші атқыштар дивизиясының 647-ші атқыштар полкінің барлау взводының командирі болады. Осы кезде шапшаң әрі көзсіз батыр қазақ жігітінің есімі майдан шебінде аңыздай тарайды.
Рахымжан Қошқарбаев 1945 жылдың сәуір айында Берлин түбіндегі соғыстың ең сұрапыл шайқасына қатысады. Батальон командирі Рейхстагқа ту тігуге аттанатын алғашқы топты басқаруды Қошқарбаевқа жүктейді. Бұл өліммен тең тапсырма еді.
Қарша борап тұрған оқ пен оттың ортасынан еңбектеп өткен екеу 300 метр жерде тұрған Рейхстагқа 7 сағат бойы жүріп барады. Ғимараттың қабырғасына Қызыл жалауды тігеді. Екеудің ерлігін сол күннің ертеңіне-ақ майдан газеттері жарыса жазып жатты. Бірақ пендешілікпен әділдіктен аттап кеткендер де болды. Сол кездегі солақай саясатқа байланысты «Жеңіс туын» тігу мәртебесі тек орыс және грузин ұлтына тиесілі болу керек еді. Сондықтан соғыстың қанды қырғыны бәсеңдеген сәтте Егоров пен Кантария Жеңіс туын ресми түрде Рейхстагтың төбесіне апарып қадады делінген.
Соғыстан кейінгі жылдары Рақымжан Қошқарбаев Эльба бойындағы кеңестік оккупациялық әскер бөлімінде қызмет атқарды. 1947-67 жылдары Қошқарбаев Ақмола облыстық атқару комитетінде нұсқаушы, Қазақ КСР Министрлер Кеңесі жанындағы қоныс аударушылар жөніндегі бас басқармада инспектор, 1967 жылдан бастап «Алматы» қонақ үйінің директоры болып жұмыс істеді.
Рақымжан Қошқарбаев Қызыл Ту, 1-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталған. Тәуелсіздік алғаннан кейін, 1999 жылы мамырдың 7-сінде Н. Назарбаевтың Жарлығы бойынша Рақымжан Қошқарбаевқа «Халық Қаһарманы» атағы беріледі.
Халық қаһарманы Рақымжан Қошқарбаев 1988 жылы 10 тамызда Алматы қаласында қайтыс болды.
Рейхстагты алуда көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін Рақымжан Қошқарбаевқа Астана қаласында ескерткіш орнатылды.
Бүгін Түркістанда 7 мамыр – Отан қорғаушылар күні мерекесіне арналған шара өтті. Мерекелік жиынға облыс әкімі Дархан Сатыбалды арнайы қатысып, әскерилерді құттықтады.
– Ұлт қаһарманы Бауыржан Момышұлының «Отан үшін отқа түс – күймейсің» деген қанатты сөзі бар. Сол ұстанымға адал болу – баршамыздың міндетіміз! Туған ел мен жерді қорғау – әрбір азаматтың қасиетті парызы. Қазақ мемлекетін қалыптастыру жолында тарихта аты алтын әріптермен жазылған ұлы баһадүрлердің ұрпақтары әлсіз болмауы тиіс. Сондықтан 18-ден асқан ұландарымыз әскерге барып, Отанға қызмет етуге міндетті. Ал еліміздің Қарулы күштері қатарында демографиясы жоғары Түркістан жастарының көп болуы – заңдылық. Мемлекетіміз отаншыл, батыр, адал ұрпақпен толыға берсін. Шекарамыз бүтін, аспанымыз ашық, күніміз шуақты, әскеріміз қуатты болсын! Әрдайым бейбітшілік салтанат құрып, Қазақстанымыз мәңгі жасай берсін! Отан қорғаушылар күні құтты болсын! – деген облыс басшысы әскерилерге құрмет көрсетіп, марапаттады.
Жиында «Ұлттық ұлан» сарбаздарының әскери шеруі өтті. Қолбасшы облыс әкіміне баянат жасады. Қазақстан Республикасының Гимні орындалды. «Ұлттық ұлан» №6506 әскери бөлімі сарбаздарына Қорғаныс министрлігінің және Ішкі істер саласы бойынша әскери шен тапсырылды.
Өңір басшысы бұдан соң әскерге шақырушыларды шығарып салу рәсіміне қатысты. Әскерге аттанушылармен кездесіп, ақ тілегін арнады. 100 орындық облыстық жинақтау бекетінің жалпы жағдайымен танысып, әскерге шақырушылардың жатын бөлмелерін аралап көрді. Тамақтану орнын және шақырушылардың психологиялық тесттен өту барысымен, облыстық медициналық комиссияның жұмысымен танысты. Мамандар жастар денсаулығының жақсарғанын атап өтті.
Айта кетейік, Түркістан облысы бойынша былтыр 4500-дей жас әскерге аттанды. Биыл да өрендер әскери бөлімдерге жіберіледі. Облыста әскери-патриоттық бағыттағы жұмыстар жанданып жатыр. Білім ұяларында оқушылар мен студенттерге ерлік пен елдіктің маңызы дәріптелуде. Қоғамда әскери салаға деген қызығушылық артып келеді. Бұл бағыттағы жұмыстар жалғасады.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев та Отан қорғаушыларды мерекесімен құттықтады.
«Қадірлі отандастар! Сіздерді Отан қорғаушы күнімен құттықтаймын! Еліміздегі бейбітшілік пен тыныштықты сақтап, қастерлі құндылықтарды орнықтыра түсу үшін бұл мерекенің маңызы зор. Әскери борышты өтеу Отанға деген шынайы сүйіспеншіліктің жарқын көрінісі екені анық. Халыққа қалтқысыз қызмет ету – әрбір адал азаматтың перзенттік парызы»,– делінген Президенттің құттықтау сөзінде.
Сонымен бірге мемлекет басшысы Қазақстанда ұлттық мүддені қорғауға, аумақтық тұтастықты сақтауға және тұрақтылықты қамтамасыз етуге баса мән берілетінін атап өткен. Ол су тасқыны апаты кезінде халыққа көмек көрсеткен әскерилеріміздің еңбегін жоғары бағалаған. Ол:
«Айбынды армиямыз егемендігіміздің кепілі, мемлекеттілігіміздің мызғымас тірегі саналады. Біз әскеріміздің әлеуетін оқу-жаттығу жиындарында ғана емес, нақты міндеттерді жүзеге асыру барысында да көріп жүрміз. Алапат тасқын ел-жұртқа қауіп төндіргенде, сарбаздарымыз алдыңғы шептен табылды. Олар өздеріне жүктелген міндетті мінсіз атқарып, отаншылдықтың озық үлгісін көрсетті.Еліміздің қорғаныс қабілетін күшейту және әскери қызметкерлерді қолдау қашанда мемлекеттік саясаттың басым бағыты болып қала береді. Қарулы Күштеріміздің мерейі үстем болсын! Баршаңызға зор денсаулық, бақ-береке тілеймін!», – деп аяқтаған құттықтау сөзін.
Еске сала кетсек, Президент Мәскеуде 9 мамыр күні өтетін әскери шеруге қатысады. Бұл шеруге Қасым-Жомарт Тоқаевпен бірге Орта Азия елдерінің де басшылары қатысады.
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
