Ұстаз болу аса жауапты міндет. Алғаш қалам ұстатып, әріп танытқан, жаңа өмірге жетелеп, болашаққа қадам бастырған ұстаздарымыз бәріміздің де есімізде. Жылдан жылға қарыштап дамып келе жатқан заманауи ғылыми жетістіктерге ілесу үшін де білім керек. «Жалғыз сүйеніш, жалғыз үміт – оқуда. Теңдікке жетсек те, жұрттығымызды сақтасақ та, дүниедегі сыбағалы орнымызды алсақ та, бір ғана оқудың арқасында аламыз. Жақсылыққа бастайтын жарқын жұлдыз – оқу. Надан жұрттың күні қараң, келешегі тұман» – деп Міржақып Дулатов айтпақшы, қазір ХХІ ғасыр – білім мен ғылым ғасыры. Бұл тұста білім ошақтарының атқаратын ролі жоғары.
Қаламызда ұстаздар отбасында қуанышты оқиға болды. Шымкенттегі №23 мектеп-лицейінің директоры Жанар Тойлыбаева «Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі» атағын алды.
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев ұстаздарды кәсіби мерекелерімен құттықтап, Қазақстанда білім беруді дамытуға жасалып жатқан ауқымды жұмыстарды атап өтті. Ол оқу орындарында қоғам игілігі үшін күнделікті, жан-тәнімен еңбек етіп жүрген ұстаздарға ерекше ілтипат білдірді.
Мерекенің ең жарқын сәттерінің бірі педагогика саласының үздік өкілдеріне «Қазақстанның еңбек сіңірген мұғалімі» атағын беру болды. Марапатталғандардың қатарында еңбегі мемлекеттік деңгейде жоғары бағаланған Шымкенттегі Зоя Космодемьянская атындағы №23 мектеп-лицейінің директоры Жанар Тойлыбаеваның болуы қуантарлық жайт. Бұл құрметті атақ жерлесіміздің көп жылғы еңбегі мен білім беру жүйесін дамытуға қосқан қомақты үлесінің жемісі десек, қателеспейміз.
Шымкент қаласындағы Зоя Космодемьянская атындағы №23 мектеп-лицейінің іргетасы сонау 1968 жылы қаланған. Содан бері мұндағы қарбалас тіршілік еш тынған емес. Бір орында тұрмай, білім беру ісінде уақыт өткен сайын қарыштап дамып келе жатқан оқу ордасы 1992 жылы лицей статусын алды. Бүгінге дейін бұл білім ұясынан мыңдаған түлектер қанат қағып, еліміздің түкпір-түкпірінде сапалы еңбек етуде. Қазіргі таңда аталған мектепте 4 мыңнан астам оқушы білім алып жатыр.
Жанар Тойлыбаева «Қызмет» газетіне берген сұқбатында қаламыздағы білім саласы, ұстаздар мен оқушылар жайлы өз ойымен бөлісті.
«Біздің мектеп 2022 жылы шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік мекеме болып ауысты. Мұның тиімді тұсы сол, бұл білім сапасына оң әсер етеді. Мысалы, қаражатты дұрыс жұмсай отырып, үнемделген қаржыны мұғалімдерге сыйақы ретінде беруге мүмкіндік бар. Ал бұл өз кезегінде мұғалімдерге мотивация береді. Өзінің сабақ беру тәсілін одан сайын жетілдіруге, оқушыларды қызықтырудың сан түрлі тәсілін ойлап табуға септігін тигізеді. Міне, осыдан барып еңбек өнімділігі мен білім сапасы да қоса артып, нәтижесінде қызметкерлер де өздеріне тиесілі қаржылай марапаттарын алып отырады. Мұндай ынталандыратын дүниелер өте керек деп ойлаймын.
Бұл жерде «Тек қана сыйақы үшін жұмыс істейді екен» деген ой туындамаса да болады. Өйткені біздегі мұғалімдер – өз ісін өте сүйіп жасайтын білікті педагогтар. Бұл – олардың жан қалауымен таңдаған мамандықтары. Тек сыйақы үшін жұмыс істейтін мұғалім мен өз жұмысын сүйіп атқаратын мұғалімнің айырмашылығы бәрібір байқалып тұрады. Сондықтан бұл тұста мен өз қызметкерлеріммен мақтана алатындай дәрежедемін.
Ал енді мұғалімнің еңбегі қалай бағаланады? Біз жыл сайын мектептегі білім сапасына мониторинг жасап отырамыз. Яғни, мұғалімнің электрондық журналдағы білім сапасындағы көрсеткіші қандай, қаншаға көтерілді, барлығы баллдық жүйеде анықталып отырады. Әрбір алған балл – қаржылай сыйақының көтерілуіне себеп. Мұғалімнің жыл бойына алған мадақтамалары, Алғыс хаттары да міндетті түрде ескеріледі. Егер ол сынып жетекшісі болса, оған да мән береміз. Сынып жетекшісі ретіндегі жұмысының нәтижелілігі қандай, сыныптағы білім деңгейінен бөлек оқушылары қаншалықты ұйымшыл, буллинг орын алған жоқ па, ата-анамен жұмыс қалай жасалып жатыр, ешқайсысы назардан тыс қалмайды. Мұның бәрі мұғалімдерді жоғары деңгейде жұмыс істеуге құлшындырады. Мысалы, былтыр республикалық олимпиададан жүлделі орын алған оқушымыздың пән мұғаліміне өте жоғары деңгейде сыйақы тағайындадық. Бұл – мұғалімнің өзіне ғана емес, әріптестеріне де мотивация», -деді үздік ұстаз.
Содан соң Жанар Тойлыбаева шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік мекемеге ауысудың тағы бір тиімді тұсы туралы атап өтті.
«Тиімді тұсы – ақылы сабақтар тағайындауға мүмкіндік бар. Мысалы, қазір не көп, балаға білім үйрететін ақылы курстар көп. Ал ондағы білім сапасы қаншалықты деңгейде, оны ешкім білмейді. Нарық заманы болған соң адамдар негізінен табыс табу мақсатында осындай жеке кәсіптер ашады. Жеке кәсіп болғаннан кейін төлейтін ақылары да жоғары. Ал біздегі ақылы сабақтардың ақысы өте қолжетімді, айына 6 мың теңгеден аспайды. Бұл үлгермей жатқан, жаңа тақырыпты меңгере алмай қалған, пән тақырыптары қиын түсіп жатқан балалар үшін де өте тиімді. Оқушыларымыз аптасына үш рет келіп, қосымша сабақ алады.
Бұл мұғалімдеріміз үшін де оңтайлы. Басқа жақтан қосымша жұмыс іздеп, қаланың бір басынан бір басына сабылып шаршамайды. Барлығы да осы мектептің ішінде. Мұғалімдерге қосымша еңбекақы, оқушыларға қосымша білім. Білім сапасындағы кемшілік неден туады? Баланың түсінбейтін тақырыптарының қордаланып кетуінен туады. Анау тақырыпты да, мынау тақырыпты да түсіне алмай, ақырында бала шаршап, қолын бір-ақ сілтейді. Соңында сабаққа мүлде зауқы соқпай, оқымайтын балалардың қатарына қосылып кетеді. Сол үшін де қосымша сабақтардың болғаны өте дұрыс»,-дейді ол.
Сұқбат соңында Жанар Тойлыбаева мектеп ұжымының жеткен жетістіктері мен мақтаныштары туралы айтты.
«Кез келген мектептің жетістігі үштік одақтың ынтымақтастығына байланысты. Үштік одақ деп отырғанымыз – мұғалім, ата-ана, оқушы. Бізде ата-аналар универсиадасы бар. Айына бір рет әртүрлі мәселелерге байланысты жиналыс өткізіп отырамыз. Жалпы, мен ата-аналарға, балаларға үнемі ашықпын. Олардың ұсыныстарын да тыңдауға әзірмін. Мектептің кіре беріс тұсына өзімнің телефон номерімді жазып қойғанмын. Кез келген ата-ана кез келген уақытта маған тікелей байланысқа шыға алады. Барлық сыныптардың чаттарында да өзім отырамын. Балалар да өздерінің сұрақтарын маған тікелей қоя алады, ұсыныстарын айта алады. Мен де өз тарапымнан міндетті түрде кері байланыс беріп отырамын.
Мектептің жетістікке жете алуының тағы бір себебі – ұстаздардың біліктілігі. Біз қандай жетістікке немесе нәтижеге жетсек те, барлығы осы өзімізде қызмет атқарып жүрген білікті ұстаздардың арқасында деп айта аламын. Білікті ұстаз әрдайым өзінің жұмысын біледі. Оның артық, бос дүниемен жұмысы болмайды, ол тек өзінің сабағын береді, алдында отырған оқушылардың білім сапасына көңіл аударады. Өзін жетілдіреді, дамытады, өз өзімен жұмыс істейді. Міне, біздегі сондай білікті ұстаздардың бірлігінің арқасында мектептегі білім сапасы да жоғары деп ойлаймын. Оның үстіне ата-аналардың да орындаушылық қабілеті жоғары. Ұстаздардың айтқанын тыңдап, баланы бағыттауға байланысты ақыл-кеңестерін дұрыс көріп, қабылдап, орындап отыруы да оң әсерін беруде.
Ал енді жетістік дегенде мақтанарлық дүниелер де жоқ емес, әрине. Шымкент қаласында Назарбаев мектебі алғаш ашылған кезде бар-жоғы 500 ғана оқушы қабылдады. Соның 120 оқушысы біздің мектептен шықты. Ешқандай сырттан ақылы курстарға бармай-ақ, өз мұғалімдеріміздің білім беруімен сол мектепке түсті. Содан бері жыл сайын 20 шақты оқушымыз сол мектепке түсіп жатады. Біздің мектеп-лицейдің оқушылары 2023-2024 оқу жылында Назарбаев Университетіне құжат тапсыру нәтижелері бойынша ең жоғары көрсеткішке ие мектептер қатарында болды. Бұл керемет жетістік – мектеп ұжымы, оқушылар мен ата-аналардың бірлескен еңбегінің айқын жемісі. Осындай үздік нәтижелер үшін Назарбаев Университетінен мектепке Алғыс хат табысталды. Бұл марапат – тек қана сапалы білім берудің емес, сонымен қатар оқушылардың армандарын жүзеге асыру жолында барлық тараптардың қажырлы еңбегінің арқасында қол жеткізілген жетістік.
Одан бөлек мектеп бітірушілердің ішінде де жыл сайын 30-дан астам түлегіміз шетелге оқуға түсіп жатады. Мұның өзі үлкен көрсеткіш деп ойлаймын. Себебі шетелдік оқу орындарында ағылшын тілін жетік білуді талап етеді. Ол оқушылар да біздің мектептің берген білімімен шетелде оқуға мүмкіндік алды.
Ал енді олимпиадаларға келсек, президенттік олимпиада деген бар. Ол жерде химия, физика, биология, география секілді жаратылыстану пәндері математикамен қоса сыналады. Тестте осы пәндерден жиынтық сұрақтар келеді. Мысалы, пәндік олимпиадада бір ғана пәннен сұрақтар берілсе, мұнда бес пәннен бірден сыналады. Осы президенттік олимпиададан да жыл сайын біздің оқушыларымыз республика бойынша жүлделі орындар алып жатады. Ол да біз үшін үлкен көрсеткіш. Сонымен қатар, пәндік олимпиадада да оқушыларымыз қалыс қалып жатқан жоқ. Алдыңғы жылы 100 үздік олимпиадалық мектептер рейтингі жасалып, сол жүздікке біз де кірдік. Кей мектептерде бір баланы бір пәнге арнайы дайындап барып, олимпиадаға жіберіп жатады. Бізде ондай дүние жоқ. Бала өз қалауымен таңдайды. Кімнің қай пәнге қызығушылығы бар, сол бала олимпиадаға қатыса береді.
Одан кейін ғылыми жоба бойынша оқытатын «Жас лидер академиясы» деген бар. Ол жерде де біздің оқушыларымыз қоқысты сұрыптау бойынша жоба қорғап, миллион теңге ұтып алды. Былтыр да бір миллион теңгеге мектебімізге парталар, заманауи безендірілген қоқыс тастайтын жәшіктер берілген. Мұның өзі балаларға «Жоба жасап, мектебімнің материалдық базасын жабдықтауға көмектестім» деген үлкен құлшыныс береді.
Негізі мектебіміз материалдық база жағынан жақсы жабдықталған. Жалпы саны 107 кабинет бар, соған биыл тағы да біршама актив панельдерді әкеп орнатқалы отырмыз. Сонда 107 кабинетіміздің барлығында да заманауи үлгідегі интерактивті тақталар орналасатын болады. Бұл жаңа сабақты 3D форматта көрсетіп, түсіндіруге мүмкіндік береді және ол оқушылар үшін өте қызықты болады.
Жалпы еліміздің ертеңі болатын бүгінгі балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу, толыққанды білім алуына жағдай жасау мектептің басты міндеті емес пе? Сондықтан да жетістікке жету мақсатында осы жолда біз де талмай еңбек ете беретін боламыз»,-деп әңгімесін аяқтады.
Айта кетейік, Жанар Тойлыбаеваның өзі қаламыздағы ұстаздар әулетінде өскен. Қаладағы мектепке дейінгі, мектепте және мектептен тыс мекемелер мен колледждерде барлығы 30 362 педагог жұмыс істейді, оның 75,8 пайызы әйелдер, 24,2 пайызы ерлер. 115-і зейнеткерлік жасқа жеткен тәжірибелі ұстаздар болса, 7423-і жас мамандар. Олардың әрқайсысы өз мамандығының шыңына жетуге ұмтылып, жас ұрпақтың тәрбиесі мен біліміне күн сайын күш-қуаты мен білімін сарп етіп келеді.
«ANYQ.KZ-ақпарат»
