Түркістан облысында 2023-2025 жылдары «Жайлы мектеп» жобасы аясында 63 мектептің құрылысы жүргізіледі. Мектептердің жобалық қуаттылығы 49 000 орынды құрайды. Таратып айтсақ, 2024 жылы – 29 мектеп, ал 2025 жылы 34 мектеп пайдалануға беріледі. Облыс әкімі Дархан Сатыбалды түнеугүні аталған жоба аясындағы жұмыстарды саралау үшін «Samruk—Kazyna Construction» АҚ-ның Басқарма Төрағасы Мәулен Айманбетовпен кездесті. Құрылыс барысындағы мәселелерді талқылап, өзара пікір алмасты.
Бүгінде мектептерді инженерлік инфрақұрылыммен, су, электр, жылу желілері, кәріз жүйелері, кірме жолдар, интернет желілері, қоғамдық көліктермен қамтамасыз ету шаралары қабылданып, инфрақұрылым жоспары бекітілді.
Түркістан облысында демографиялық өсімнің жоғары болуына байланысты оқушы орындарының тапшылығы сезіліп отырғаны жасырын емес. Сондықтан «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында ең көп оқу ошағы осы өлкеде тұрғызылады.
Бекітілген кестеге сай 29 оқу ұясы биыл қолданысқа берілмек, олардың 19-ы есіктерін қыркүйектің бірінде оқушылар үшін айқара ашпақ. Жобаны жүзеге асырудың екінші кезеңінде, яғни 2025 жылы тағы 34 мектеп халық игілігіне тапсырылады.
Жиын барысында өңірдегі мердігерлердің қарқыны сөз болды. Мәселен, 2 мектептің құрылысына жауапты жергілікті «Ar Kua Group» ЖШС кестеден қалып барады. Жұмыс қарқынын тапсырыс беруші «Samruk-Kazyna Construction» компаниясынан бөлек, жергілікті атқарушы органдар да өз бақылауына алмақ. Бұл ретте тараптардың қатысуымен апта сайын жиналыс өткізу жоспарда бар.
Пилоттық жобаның өңірде жүзеге асуын Түркістан облысының әкімі жеке бақылауына алған. Жұмыс өте қарқынды. Жергілікті әкімдік инженерлік желілерді жайлы мектептердің жер учаскесіне тарту бойынша жобалық-сметалық құжаттаманы әзірлеп, мемлекеттік сараптамадан оң қорытындысын да алып қойған. Түркістан өңірі осындай ауқымда құжат әзірлеген жалғыз өңір болып табылады. Бұл биыл салынуы тиіс 29 мектептің уақытылы тапсырылатынына күмән келтірмейді.
«Samruk-Kazyna Construction» басшысы болашақ білім ошақтарын инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылыммен уақытылы қамтудың маңыздылығына тоқталды. Сондықтан газ, су, жарық, жылу мен интернетті тартып, учаскенің 4 жағынан жол салу барысында мәселе туындаған жағдайда бірден шешу қажеттігін атап өтті.
2025 жылы қолданысқа тапсырылуы тиіс білім ұяларына арналған жер учаскелерін бөлу бойынша сұрақ та назардан тыс қалмауы тиіс. Жоғарыда аталғандай, 2024-2025 жылдары облыста тағы 34 жайлы мектептің құрылысы жоспарланған. Бүгінде 30 учаске бөлінген, ал төртеуі бойынша жұмыс жүруде. Дархан Сатыбалды жауапты басшыларға мәселелерді шешіп, жер телімдерін реттеуді тапсырды.
Облыс әкімі Президент жүктеген тапсырманы жергілікті жерде орындау үшін әкімдіктің жұмыла жұмыс істейтінін жеткізді. Осы жобаны жүзеге асыру бойынша арнайы штаб құрылып, жоспар бекітілген. Жуырда Дархан Сатыбалды жайлы мектептердің құрылысы мен жабдықтауына жауапты компаниялардың басын қосып, ауқымды жиын өткізбек. Мәселе тұрақты бақылауға алынған.
Естеріңізде болса, Мемлекет басшысы Қ.К.Тоқаев «Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам» атты Қазақстан халқына Жолдауында: «Келесі маңызды мәселе – білім беру жүйесі туралы. Бұл сала ұлт сапасын жақсарту ісінде аса маңызды рөл атқарады» — дей келе, «Жайлы мектеп» ұлттық жобасына ерекше тоқталып, білім беру саласында атқарылар тірліктерді былайша түйіндеді:
— Қазақта «Ел боламын десең, бесігіңді түзе» деген сөз бар. Сондықтан, мектепке дейінгі тәрбие жұмысы басты назарда болуы керек. Алайда, бізде екіден алты жасқа дейінгі балалардың жартысынан астамы ғана балабақшаға барады. Мұндай олқылыққа жол беруге болмайды.
Балаларды балабақшамен қамтамасыз ету мәселесін түпкілікті шешу қажет. Оған қоса, тәрбиешілердің әлеуметтік мәртебесін арттырып, жалақысын көбейту керек. Осы саладағы мамандарға қойылатын нақты талаптар бекітілуге тиіс. Олардың жұмыс жүктемесін де біртіндеп азайтқан жөн. Өз ісіне адал ұстаздар білім беру саласының дамуына зор үлес қосады. Сондықтан, балабақшаны емес, тәрбиешіні аттестациялау қажет.
Орта білімнің сапасы – табысты ұлт болудың тағы бір маңызды шарты. Әрбір оқушының білім алып, жан-жақты дамуы үшін қолайлы жағдай жасалуға тиіс. Сол үшін «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы қолға алынды.
Біз 2025 жылға дейін 800 мың баланың заманауи мектепте оқуына жағдай жасаймыз. Осылайша, апатты жағдайдағы және үш ауысыммен оқитын мектеп мәселесін толық шешеміз. Бұл ауыл және қала мектептерінің айырмашылығын едәуір азайтады.
Жалпы, мектеп салу Үкімет және әкімдіктер үшін басты міндеттің бірі болуы керек. Жемқорлар сотталғанда, олардың заңсыз тапқан қаржысы мемлекетке өтіп, түгелдей мектеп құрылысына жұмсалуға тиіс. Үкімет осы бастаманы заң тұрғысынан рәсімдеу туралы шешім қабылдауы керек.
Мектеп формасын барлық оқушыға барынша қолжетімді ету аса маңызды. Әлеуметтік тұрғыдан әлсіз саналатын кейбір топтағы балаларға оны бюджет есебінен беру қажет деп санаймын. Мектеп формасына арналған мемлекеттік тапсырысты отандық жеңіл өнеркәсіпті дамытуға бейімдеген жөн.
Әділетті Қазақстанды құру ісінде мұғалімдердің рөлі айрықша екені сөзсіз. Мемлекетімізде соңғы жылдары ұстаз мамандығының абырой-беделін арттыру үшін көп жұмыс жасалды. Дегенмен, бұл бағытта әлі де біршама өзгерістер жасау қажет.
Педагогикалық жоғары оқу орындарын аккредитациялаудың жаңа стандарты қабылданады. Сондай-ақ, ұстаздардың құзырет аясы айқындалады.
Жаһандық ғылыми-техникалық даму барысын ескерсек, жоғары сыныптарда жаратылыстану-математика пәндерін және ағылшын тілін оқытуды барынша күшейту маңызды.
Қоғамда қазақ және орыс тілін мектепте оқыту мәселесі жөнінде пікірталас болып жатыр. Нақты айтайын: біз қазақ тілін де, орыс тілін де жақсы білетін балаларды тәрбиелеуіміз қажет. Себебі, бұл ұрпақтың мүддесі үшін керек. Оқу-ағарту министрлігі популистердің жетегінде кетпей, балалардың мүддесін қорғауға тиіс. Білімді және бірнеше тілді меңгерген ұрпақ болашаққа сеніммен қадам басады. Біздің күшіміз – жастардың білімінде.
Техникалық және кәсіби білім беретін оқу орындары еңбек нарығының нақты сұранысына бейімделуі және еліміздің жаңа экономикалық бағдарының міндеттеріне сай болуы керек.
Ата-аналар мен оқушылар алған білімінің және игерген машық-дағдысының сапалы және сұранысқа ие болуы үшін белгілі бір деңгейде жауапты екенін сезінуге тиіс. Сондықтан, олармен де үнемі әріптестік қатынас орната білу керек. Осы мақсатта жеке білім беру ваучерлерін енгізу жоспарланып отыр.
Баланың білім алуына, оның ішінде сыныптан тыс оқуына мемлекет бөлетін қаражат бірыңғай білім беру есепшоттарында жинақталады. Бір сөзбен айтқанда, мұны балалардың білім алуына инвестиция ретінде жұмсалатын алғашқы мақсатты капитал деуге болады. Бұл қадам еліміздің әрбір азаматы үшін бірдей мүмкіндік қағидатын іс жүзінде қолдануға жол ашады. Жоғары білім саласындағы реформаларды да осы бағытта жүзеге асырған жөн.
Отандық жоғары оқу орындарының білім сапасы артқан сайын ондағы оқу ақысы да өсе түседі. Сондықтан мемлекет ұлттық бірыңғай тестілеудің нәтижесіне және басқа да көрсеткіштерге байланысты білім беру гранттарын әртүрлі деңгейде бөлуді жоспарлап отыр. Оның көлемі 30-дан 100 пайызға дейінгі аралықта болады.
Білім алуға жылдық өсімі 2-3 пайыз болатын жеңілдетілген несие де беріледі. Бұл шаралар жоғары білімнің қолжетімділігін арттырып қана қоймай, қоғамдағы әріптестік және өзара жауапкершілік қағидатын нығайта түседі.
«Жайлы мектеп» бойынша қаржыландырудың жалпы сомасы 2 385 833 740 мың теңгені құрайды (бұрын 2 606 596 055 мың теңге бөлу жоспарланған), оның ішінде:
- 2023 жылы – 499 999 715 мың теңге (сома өзгеріссіз қалды);
- 2024 жылы – 976 394 636 мың теңге (бұрын жоспарланған 1 038 388 534 мың теңге);
- 2025 жылы – 909 439 389 мың теңге (бұрын жоспарланған 1 068 207 806 мың теңге).
Қарастырылған қаржыландыру көлемі мыналарға бөлінеді:
- жаңа жайлы мектептер салу және ашу (жаңа оқушылар орындарын және технологиялық жабдықтарды енгізу) – 2 139 146 855 мың теңге;
- жаңадан енгізілген мектептерді ұстауға – 246 686 885 мың теңге.
Орта білім беру объектісінің жобалық қуатына байланысты 2022 жылғы баға бойынша бір студенттік орынның жобалық-сметалық құжаттамасын әзірлеуге, құрылыс және технологиялық жарақтандыруға жұмсалатын шығындардың сметалық құны:
- 300 оқушыға – 8392 мың теңге;
- 600 оқушыға – 6817 мың теңге;
- 900 оқушыға – 5392 мың теңге;
- 1200 оқушыға – 4886 мың теңге;
- 1500 оқушыға – 4271 мың теңге;
- 2000 оқушыға – 4258 мың теңге;
- 2500 оқушыға – 3692 мың теңге.
Мектептерде бастауыш сыныптар үшін жеке блоктар, бөлек алаңдары бар асханасы бар бастауыш және орта мектептер үшін, спорт залдары (мектеп алды даярлық сыныптары мен 1-4 сыныптар үшін бөлек блоктарда, 5-11 сыныптар үшін, мектеп оқушыларының саны спорт залдары мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес есептеледі).
Сондай-ақ әр оқушыға жеке шкафтар мен жылжымалы трансформациялық үстелдер орнату жоспарлануда. Әр қабатта су ішетін фонтан бар.
Сондай-ақ мектептер заманауи жиһаздармен, құрал-жабдықтармен жабдықталғаны айтылады. Әрбір аудитория үшін техникалық оқу құралдарының ең аз жинағы (микрофон гарнитурасымен және веб-камерамен, интерактивті панельмен, MFPмен толықтырылған Интернетке қолжетімді дербес компьютер) анықталады.
Мектеп алаңында жасыл алаңдар, көлеңкелі шатырлы және шағын архитектуралық пішіндері бар тыныш демалыс алаңдары, көше коворкинг, тартымды жабыны бар көп функционалды аймақ, оның ішінде бастауыш мектеп блогының жанында орналасқан ашық ойындарға арналған алаңды орналастыру жоспарлануда. Атап айтқанда, Абай облысы мектептері үшін, Ақмола, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстары, Астана қаласы үшін (волейбол, баскетбол, қыста хоккей кортына айналу мүмкіндігі бар футбол, теннис корты, жүгіру жолы, кросс).
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
