Мейіргерлер күніне орай, Түркістан қаласында «Мейіргер қызметін дамытудың инновациялары мен перспективалары» атты халықаралық форум өз жұмысын бастады. Маңызды жиынға Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров пен Денсаулық сақтау министрі Ақмарал Әлназарова, 19 өңірдің денсаулық сақтау басқармаларының басшылары мен оқу орындарының ректорлары, ғалымдар мен халықаралық сарапшылар қатысып жатыр.
Форумда мейіргерлердің қалтқысыз қызметі мен олардың жұмысын жандандыру бағытында атқарылып жатқан жұмыстар мен алдағы жоспарлар, мейірбикелердің рөлін және мәртебесін арттыру, кәсіби білім беруді дамыту, кадрларды даярлау мен біліктілікті арттырудың жаңа үлгілерін енгізу мәселелері талқылануда.
– Медицинаның сапасын көтеру, осы салаға қолдау көрсету – біздің басым бағыттарымыздың бірі. Мемлекет басшысының тапсырмасымен былтыр облыста 55 денсаулық сақтау нысанының құрылысы қолға алынды. «Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық пилоттық жобасы аясында 49 медициналық-санитариялық алғашқы көмек ғимараты пайдалануға берілді. 2023 жылы облыс 75 жедел жәрдем көлігімен қамтылды. Санавиация қызметі 15 жедел жәрдем көлігімен толықты. 2024 жылы медициналық ұйымдарға 8,8 миллиард теңгеге 574 дана заманауи құрал-жабдықтар сатып алынды. Бүгінгі форумда айтылған маңызды ұсыныстар, идеялар медицина саласының дамуына серпін береді деп сенемін. Демографиясы жоғары Түркістан өңірінде денсаулық сақтау саласын дамытудың маңызы өте зор. Біз ұсыныстарға ашықпыз және халықтың денсаулығын жақсарту бағытындағы ұсыныстарды қолдаймыз. Халықаралық мейіргерлер күнімен тағы да құттықтай отырып, баршаңызға зор денсаулық, ұзақ өмір тілеймін! – деді Түркістан облысының әкімі Нұралхан Көшеров.
Форумның ашылуында сөз сөйлеген ҚР Денсаулық сақтау министрі Ақмарал Әлназарова мейірбике қызметін дамытудың денсаулық сақтау саласындағы ұлттық басымдықтар тұрғысынан маңызды екенін атап өтті.
— Бүгінде елімізде 190 мыңнан астам орта медициналық қызметкер бар, бұл — барлық медицина қызметкерлерінің 60 пайызын құрайды. Соңғы жылдары денсаулық сақтау жүйесінде мейірбикелердің рөлі айтарлықтай артты. Функционалдығын кеңейтіп, өкілеттіктер берудің арқасында мейірбикелер медициналық көмекті көрсетудің ажырамас бөлігіне айналды. Бұл дәрігерлердің жүктемесін азайтып, пациенттерді тиімді бағыттауға, сондай-ақ медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыруға мүмкіндік берді, — деді министр.
Форум аясында сондай-ақ Астана медицина университетінің базасында Республикалық жоғары мейірбике мектебін ашу мүмкіндігі талқылануда. Мұнда «Мейірбике ісі» мамандығы бойынша бакалавриаттан докторантураға дейінгі толыққанды білім беру бағдарламалары жүзеге асырылады. Айта кетейік, қазіргі таңда мейірбикелердің 20 пайызы бакалавр дәрежесіне ие. 2030 жылға дейін бұл көрсеткішті үш есеге арттыру жоспарланып отыр.
Түркістан өңірінде медицина саласын дамуға күш салынған. Облыста 55 денсаулық сақтау нысаныны салынып жатыр. 49 медициналық-санитариялық алғашқы көмек ғимараты пайдалануға берілді. Бүгінде Түркістан облысында 19 мыңнан астам мейірбике халыққа қызмет етіп жүр. Мамандардың біліктілігін көтеру бағытында жүйелі жұмыс жүріп жатыр. 2023 жылы екі мейіргер Финляндияда оқыса, 2024 жылы 234 мейірбике Астана қаласында біліктілігін арттырды. Олар шетелдік озық тәжірибені жергілікті медицинада қолдануға мүмкіндік алды. Облыстық жедел медициналық жәрдем станциясында 1532 орта буын қызметкері еңбек етеді. Олар – әр күн сайын адам өмірінің ең шешуші сәттерінде жедел әрекет етіп, көмек көрсетеді. Бүгінде өңірде кеңейтілген практика енгізіліп, 155 мейіргер өздігінен қабылдау жүргізе алады. Бұл — дәрігерлердің жұмысын жеңілдетіп, науқасқа көрсетілетін көмекті жеделдетті.
Өңірдегі денсаулық ұйымдарында жалпы 24 мыңнан астам медицина қызметкері жұмыс істейді. Мамандар тапшылығын шешу үшін Түркістан облысы әкімдігі 5 жылдық жоспар бекіткен. Резидентураға 639 грант бөлу қарастырылып отыр. 2023 жылдан бері 176 грант бөлінді.
Денсаулық сақтау саласында білікті кадрларды даярлау өзектілігі арта түсуде. Осы тұрғыда медициналық колледждердің рөлі ерекше. Түркістан облысында екі мемлекеттік — Түркістан және Жетісай жоғары медициналық колледждері жұмыс істейді. Онда 3 мыңнан астам студент білім алып жүр. Бұл оқу орындары халықаралық стандарттарға сай аккредиттелген, мемлекеттік аттестациядан сәтті өткен. Түлектердің жұмысқа орналасу көрсеткіші де жоғары. Бұл түлектердің еңбек нарығында сұранысқа ие және бәсекеге қабілетті екенін көрсетеді.
Оқу орындары қала мен облыс бойынша 56 медициналық мекемемен келісім жасаған. Оқу базаларында симуляциялық тренинг, клиникалық сабақ өткізіліп, менторлық жүйе енгізілген. Сонымен қатар колледждерде «Мейірбике ісі», «Емдеу ісі», «Акушерлік іс» мамандықтары бойынша қосымша білім беру бөлімдері жұмыс істейді. Оқытуға практикалық дәрігерлер де қатысады.
Айта кетейік, бүгінде кеңейтілген практика мейіргерлері өз бетінше
- пациенттерді бастапқы қабылдау және динамикалық бақылау;
- медициналық құжаттар мен электрондық жазбаларды жүргізу;
- дәрігердің тағайындауы бойынша ақпараттық жүйелер арқылы тегін рецепт жазу;
- пациенттер ағынын реттеу және сұрыптау, қабылдауға жазу;
- активтерді тіркеу және тұрғындарды МСАК ұйымдарына тіркеу қызметтерін атқарады.
Іс-шара аясында марапаттау рәсімі өтті. Кәсібіне адалдығы мен жоғары кәсіби шеберлігі үшін үздік қызметкерлер «Денсаулық сақтау ісінің үздігі» төсбелгісімен марапатталды.
Кәсіби мерекеге байланысты Түркістан қаласында ұйымдастырылып отырған «Мейіргер қызметінің инновациялары мен даму перспективалары» атты халықаралық форум 14-16 мамыр күндері жалғасады.
Еске сала кетейік, 2025 жыл Қазақстанда Жұмысшы мамандықтар жылы болып жарияланған. Осы орайда мейірбике ісі мамандарының мәртебесін арттыру мен дамыту бүкіл денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігін арттыруға бағытталған маңызды стратегиялық қадам болып саналады.
Жалпы, жыл сайын 12 мамырда бүкіл әлемде мейірбике күні аталып өтеді. Әдепкіде Медбикелер күнін белгілеу туралы мәселе алғаш рет 1953 жылы жаһандық деңгейде көтерілген. 1974 жылы медбикелердің Халықаралық кеңесі аталған мерекені мамырдың 12-сі күні тойлауды ұсынды. Себебі, дәл осы күні медбикелер қызметінің негізін қалаушылардың бірі Флоренс Найтингейл өмірге келген. Ол XX ғасырдың басында Англияның медицинасын түбегейлі өзгертіп, медбикелер қызметінің ашылуына себеп болған. Сол кезеңнен бері медбикелер өздеріне жүктелген міндеттерді адал атқарып келеді. Бұл күнді Мейірбике ісі қызметінің негізін қалаушылардың бірі Флоренс Найтингейлдің туған күнін атап өту үшін 1974 жылы Халықаралық мейірбике ісі кеңесі таңдады.
Мейірбикелердің ұзақ жылдар бойы жинаған сол баға жетпес еңбегі мен тәжірибесі бекер емес, науқастарды түрлі дерттен сауықтыруға қызмет етуде.
Мейірбике ісі физикалық, интеллектуалдық және эмоционалдық тұрғыдан ең қиын және талапты мамандықтардың бірі болып табылады. Әрқайсымыз өмірімізде бір рет болса да медициналық мекемеге барып, барлық жерде диагностикамен және емдеумен айналысатын мейірбикелердің бар екеніне куә болдық.
Өз жұмысында мейірбикелер жұқпалы аурулармен ауыратын науқастармен байланысу арқылы өз өмірлерін қатерге тігеді, олар науқастарды бір төсектен екіншісіне ауыстыруға, тұруға және жатуға көмектесуге ұдайы қол ұшын созатын, кейде бұл пациенттер байланыста бола алатын жалғыз қызметкерлер.
Бүгінгі таңда денсаулық сақтау жүйесіндегі мейірбикелер мен ағалардың рөлі күн сайын арта түсуде. Дүние бір орнында тұрмайды, медицина қызметкерлерінің алдында жаңа міндеттер мен талаптар пайда болады, мейірбике қызметкерлерінің емдеу процесіне қатысуы артып, функционалдық мүмкіндіктері кеңейіп келеді.
Қазақстанда жыл сайын оқу орындарын 23 мың орта медицина қызметкері бітіреді, оның 6 мыңға жуығы — мейірбике, 3 мыңы — практиктер.
Республикада жұмыс істейтін орта буын медицина қызметкерлерінің үлесі 188 мың адамды құрайды, оның 54 мыңы ауылдық жерлерде жұмыс істейді. Бастапқы буын деңгейінде 65 мың орта медицина қызметкері еңбек етеді.
Соңғы жылдары еліміздің денсаулық сақтау жүйесінде мейірбикелердің рөлі едәуір артты. Қызмет аясын кеңейту және өкілеттіктерді беру арқылы мейірбикелер медициналық көмекті командалық үлгіде көрсету жүйесінің ажырамас бөлігіне айналды. Бұл дәрігерлердің жүктемесін азайтуға, пациенттер ағынын тиімді үйлестіруге, сондай-ақ медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыруға мүмкіндік берді.
Бүгінде кеңейтілген практика мейірбикелер өз бетінше келесі қызметтерді атқарады:
- пациенттерді бастапқы қабылдау және динамикалық бақылау;
- медициналық құжаттар мен электрондық жазбаларды жүргізу;
- дәрігердің тағайындауы бойынша ақпараттық жүйелер арқылы тегін рецепт жазу;
- пациенттер ағынын реттеу және сұрыптау, қабылдауға жазу;
- активтерді тіркеу және тұрғындарды МСАК ұйымдарына тіркеу.
Мейірбикелердің жауапкершілік саласына сонымен қатар:
- диспансерлік есептегі пациенттермен жұмыс;
- созылмалы ауруларды басқару бағдарламасы және әмбебап-прогрессивті патронаж моделі шеңберінде консультация беру, оқыту және патронаж;
- вакцинациялау мен скринингтерді қоса алғанда профилактика шаралары;
- медициналық көмек көрсетудің барлық деңгейдегі халықтың денсаулығын нығайтуға қатысу жатады.
Денсаулық сақтау министрлігі мамандарды даярлаудың сатылы жүйесін енгізді: стандартты деңгейден бастап мамандардың құзыреттеріне қойылатын талаптарға сәйкес келетін «бакалавриат – магистратура – докторантура» академиялық дәрежелеріне дейін. Қазақстанда мейірбикелерді 94 медициналық колледж даярлайды, оның ішінде 22-сі – мемлекеттік, 72-сі – жекеменшік. Олардың 39-ы – жоғары медициналық колледж мәртебесіне ие.
Жыл сайын елімізде 23 000-нан астам жалпы бейінді маман даярланады, ал соңғы алты жылдың ішінде қолданбалы бакалавриат дипломы бар 20 000-нан астам мейіргер денсаулық сақтау мекемелеріне жұмысқа орналастырылды. Мейіргер ісін дамыту жұмыстарын үйлестіру мақсатында еліміздің 20 өңірінде өңірлік үйлестірушілер тағайындалды. Олардың қатарында – практикалық денсаулық сақтау саласының, білім беру ұйымдарының және басқару органдарының өкілдері бар. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі барлық мейіргерлерге халықтың денсаулығын сақтау ісіне қосқан баға жетпес үлесі, біліктілігі, жанашырлығы мен адалдығы үшін шын жүректен алғыс білдіреді. Тек мейіргерлер ғана әрқашан пациенттің жанынан табылады, өмірдің ең қиын әрі жауапты сәттерінде қолдау көрсетеді.
«ANYQ.KZ»-ақпарат.
